Rewizja
Rewizja to ponowne, formalne sprawdzenie stanu rzeczy, dokumentów lub działań w celu wykrycia niezgodności i wprowadzenia korekt; obejmuje m.in. przeszukanie w prawie, badanie sprawozdań finansowych, przeglądy techniczne i weryfikację tekstów, z naciskiem na procedury, udokumentowanie wyników oraz ocenę ryzyka.
Rewizja w polszczyźnie ma 5 znaczeń: przeszukanie, audyt finansowy, przegląd techniczny, korektę tekstu i zmianę poglądów; w prawie podatkowym stosuje się kontrolę, nie rewizję, a po 1997 r. w procesie karnym funkcjonuje kasacja.
Co oznacza „rewizja” w języku polskim?
To rzeczownik określający czynność polegającą na ponownym, zwykle sformalizowanym sprawdzeniu czegoś w celu oceny zgodności, jakości lub zasadności oraz wprowadzenia zmian. Znaczenie zależy od dziedziny: od działań organów ścigania, przez finanse i technikę, po redakcję tekstu i zmianę stanowiska.
W jakich kontekstach używa się tego słowa najczęściej?
Rdzeń znaczeniowy pozostaje wspólny (ponowne zbadanie), ale zakres, tryb i skutki różnią się w zależności od obszaru. Poniżej najczęstsze pola użycia wraz z krótkim objaśnieniem i przykładem.
Znaczenia w różnych kontekstach
- W prawie karnym/procesowym (współcześnie: przeszukanie): Czynność organów ścigania polegająca na przeszukaniu osoby, pomieszczeń lub rzeczy w celu znalezienia dowodów. Przykład: „Policja przeprowadziła rewizję w mieszkaniu podejrzanego”.
- W finansach i rachunkowości: Badanie sprawozdań finansowych przez biegłego rewidenta (audyt). Przykład: „Spółka przeszła roczną rewizję sprawozdania”.
- W technice i utrzymaniu ruchu: Okresowy przegląd, kontrola i naprawy (np. tabor kolejowy, maszyny). Przykład: „Wagon skierowano na dużą rewizję”.
- W redakcji i edukacji: Korekta i przeredagowanie treści, planów, założeń. Przykład: „Po konsultacjach autor przeprowadził rewizję rozdziału”.
- W dyskusji publicznej i nauce: Zmiana lub weryfikacja stanowiska, poglądów, teorii. Przykład: „Kryzys wywołał rewizję polityki kredytowej banków”.
| Kontekst użycia | Znaczenie | Przykład |
|---|---|---|
| Prawo (czynność organów) | Przeszukanie osoby, miejsca lub rzeczy | „Zarządzono rewizję w magazynie.” |
| Finanse | Audyt sprawozdań finansowych | „Rewizja potwierdziła prawidłowość wyceny.” |
| Technika | Przegląd i naprawy urządzeń/pojazdów | „Lokomotywa trafiła na planową rewizję.” |
| Redakcja | Korekta i przeredagowanie treści | „Artykuł przeszedł gruntowną rewizję językową.” |
| Debata/Nauka | Zmiana stanowiska lub teorii | „Dane wymusiły rewizję hipotezy.” |
Pochodzenie słowa
Słowo pochodzi z łaciny: revisio „ponowne oglądnięcie, przegląd”, do polszczyzny trafiło przez franc. révision i/lub niem. Revision. W XIX–XX w. funkcjonowało silnie w języku prawniczym (np. „rewizja nadzwyczajna” – dziś termin historyczny). Rdzeń „rewid-” utrwalił rodzinę wyrazów: rewidować, rewident, rewizyjny.
Czym różni się od „kontroli”, „audytu” i „apelacji”?
Kontrola to ogólniejsze sprawdzenie (nie zawsze ponowne), często wewnętrzne. Audyt to niezależna ocena zgodności/ryzyka według standardów; w finansach „rewizja” bywa używana jako odpowiednik badania sprawozdań przez biegłego rewidenta. Apelacja to środek odwoławczy w postępowaniu sądowym; określenie „rewizja” w tym znaczeniu jest w polskim prawie współcześnie nieaktualne (zastąpione przez apelację i kasację).
Jak poprawnie łączyć to słowo w zdaniach?
Typowe połączenia: „dokonać rewizji” (czego?), „przeprowadzić rewizję” (gdzie?/u kogo?), „poddawać coś rewizji”, „rewizja założeń/strategii/tekstu”, „rewizja w mieszkaniu”, „rewizja osobista”, „rewizja finansowa”, „rewizja taboru”. Po czasowniku „dokonać” używaj dopełniacza: „dokonać rewizji planu”, nie: „dokonać rewizję planu”.
Informacje gramatyczne
Rodzaj: żeński
Odmiana przez przypadki:
Mianownik: Rewizja
Dopełniacz: rewizji
Celownik: rewizji
Biernik: rewizję
Narzędnik: rewizją
Miejscownik: rewizji
Wołacz: rewizjo
Liczba mnoga: rewizje (D. rewizji, C. rewizjom, B. rewizje, N. rewizjami, Msc. rewizjach, W. rewizje)
Synonimy i antonimy
Synonimy: przeszukanie, przegląd, kontrola, weryfikacja, audyt, badanie, korekta, przeredagowanie, wgląd, weryfikacja założeń
Antonimy: akceptacja bez zastrzeżeń, zaniechanie kontroli, utrzymanie status quo
Wyrazy pokrewne: rewidować, rewident, rewizyjny, rewizjonizm (inne znaczenie: nurt polityczno-historyczny)
Przykłady użycia
- „Po audycie audytor zalecił rewizję polityki rachunkowości.”
- „Śledczy zarządzili rewizję w biurze spółki.”
- „Zespół przeprowadził rewizję kodu przed wydaniem wersji 2.0.”
- „Nowe dane wymuszają rewizję strategii marketingowej na Q4.”
- „Wagon wymaga pełnej rewizji po 500 tys. kilometrów.”
Najczęstsze błędy w użyciu
- Błąd: „dokonać rewizję dokumentów” → Poprawnie: „dokonać rewizji dokumentów”.
- Błąd: „rewizja podatkowa” jako nazwa czynności organów → Poprawnie: „kontrola podatkowa” lub „postępowanie podatkowe”.
- Błąd: Mylenie „rewizji” (przeszukanie) z „wizją” lokalną → Poprawnie: „wizja lokalna” to oględziny miejsca, nie przeszukanie.
- Błąd: Użycie „rewizji” jako środka odwoławczego w obecnym prawie → Poprawnie: „apelacja” lub „kasacja”.
Jak mówić precyzyjnie w różnych sytuacjach?
Na gruncie prawnym używaj „przeszukanie” (czynność procesowa), w finansach „badanie sprawozdania finansowego” lub „audyt”, w administracji „kontrola”. „Rewizja planów” lub „rewizja tekstu” pasuje do kontekstu redakcyjnego i strategicznego.
Kiedy unikać tego terminu?
Gdy kluczowe jest wskazanie trybu prawnego lub standardu zawodowego. Zamiast ogólnej „rewizji” lepiej podać precyzyjny termin: „apelacja/kasacja”, „kontrola celna”, „przegląd techniczny”, „audyt zgodny z MSRF”. To zwiększa klarowność i wiarygodność wypowiedzi.
Praktyczny niezbędnik użytkownika słowa
• Znaczenie ogólne: ponowne, formalne sprawdzenie w celu korekty lub potwierdzenia.
• Prawo: współcześnie „przeszukanie”; „rewizja” jako środek zaskarżenia – historyzm.
• Finanse: badanie sprawozdania przez biegłego rewidenta (audyt).
• Technika: przegląd/naprawa okresowa urządzeń/taboru.
• Redakcja/strategia: korekta treści, rewizja założeń i planów.
• Składnia: „dokonać/przeprowadzić/poddawać czemuś rewizji”; „rewizja czegoś”, „rewizja w (miejscu)”.
• Styl: w dokumentach wybieraj terminy dziedzinowe (przeszukanie, audyt, apelacja), gdy precyzja ma znaczenie.
Pytania do przemyślenia
• Czy w danym kontekście wystarczy ogólne „rewizja”, czy lepiej użyć precyzyjnego terminu (audyt, przeszukanie, przegląd)?
• Jakiego przypadka wymaga czasownik w Twoim zdaniu („dokonać rewizji”, „poddawać coś rewizji”)?
• Czy odbiorca zrozumie skutki prawne/organizacyjne, które niesie zastosowane słowo?
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!