Gatunek literacki

„Gatunek literacki” znaczenie:
Gatunek literacki jest formą utworu literackiego, podrzędną w stosunku do rodzaju literackiego, lecz nadrzędną w stosunku do odmiany gatunkowej.
– Próby zdefiniowania gatunku literackiego zaczęto podejmować już w starożytnej Grecji. Platon podzielił sztuki, na te, które opisują rzeczywistość oraz, te które je naśladują. Natomiast Arystoteles w swoim dziele utworzył podział na gatunki literackie. W renesansie wzbogacono listę gatunków literackich, w oparciu o starożytne reguły na przykład o romans. W epoce romantycznej powstawały gatunki mieszane, np.: ballada.
– Obecnie nie ma jednoznacznych teorii gatunku literackiego. Nauka, która bada i zajmuje się gatunkami oraz rodzajami literackimi to genologia.
Przykładowe gatunki literackie w liryce:
– Fraszka – krótki utwór liryczny. Najczęściej jest on rymowany oraz wierszowany. Może posiadać bardzo różną tematykę, jednakże najczęściej jest to humorystyczny albo ironiczny utwór. Bardzo często kończy się wyraźną puentą. Do polskiej literatury gatunek ten wprowadził Jan Kochanowski.
– Sonet – utwór literacki skomponowany z czternastu wersów. Rozdzielone są one na dwie czterowersowe zwrotki, o charakterze opisująco–narracyjnym i na następne dwie trzywersowe strofy, o charakterze refleksyjnym. Gatunek ten powstał we Włoszech na przełomie XIII i XIV stulecia. W dwóch następnych wiekach sonet upowszechnił się w Europie.
– Tren – inaczej nazywany „płaczem żałobnym” jest utworem o charakterze właśnie żałobnym. Wywodzi się ze starogreckiej poezji funeralnej, jest odmianą poezji lamentacyjnej. Dzieła te poświęcane były zmarłej osoby i wyrażały żal oraz smutek przez jej odejście, ukazywano także jej cnoty. W polskiej liryce uznanie zdobyły treny Jana Kochanowskiego poświęcone jego zmarłej córce Urszuli. To on jako pierwszy złamał zasadę dedykowania trenu komuś powszechnie znanemu i szanowanemu.
Przykładowe gatunki literackie w epice:
– Nowela – jest krótkim utworem pisanym prozą. Charakterystyczną cechą jest wyraźnie zarysowana i sprawnie zbudowana akcja główna zmierzająca do punktu kulminacyjnego. Fabuła tego utworu prawie zawsze posiada tylko jeden wątek, pozbawiona jest epizodów, rozbudowanych opisów przyrody i bohaterów. Zdarzenia opierają się na wyraźnym, pozornie nieistotnym motywie, który przybiera znaczenie symboliczne. Akcja utworu ma określony czas i miejsce, a jej przebieg relacjonuje obiektywny narrator.
–