Motyw patriotyzmu – Motyw literacki

Patriotyzm, co właściwie oznacza to słowo? To miłość do ojczyzny, zdolność do poświęcenia się dla niej, przedkładania dobra jej nad własne, ale także pielęgnowanie tradycji swojego kraju oraz dbanie o rozwój wartości takich jak: rodzina, szacunek do drugiego człowieka.
Motyw patriotyzmu jest obecny w literaturze od starożytności. Wykorzystał go Tyrteusz, grecki śpiewak i poeta, pisząc wiersz pt.: „Rzecz to piękna”, którym miał zachęcać Spartan do obrony ojczyzny. Podmiot liryczny zachwyca się odwagą osób, które wyruszają bronić swojego kraju. Tworzy także wzór bohaterskiej śmierci, w której żołnierz ginie na polu walki w poczuciu dobrze spełnionego obowiązku. Mówi o tym, że największą hańbą jest ucieczka z kraju. Dzięki Tyrteuszowi powstał nurt poezji zwany poezją tyrtejską, która pokrzepia podczas wojny oraz zagrzewa do walki.
Jednym z pisarzy epoki renesansu, który wykorzystywał motyw patriotyzmu w swoich dziełach był Jan Kochanowski. Pisał on w pieśni XII „O cnocie”, że patriotyzm jest najwyższą cnotą, czyli umiejętnością radzenia sobie z pokusami. Podmiot liryczny uważa, że rozwijanie i pielęgnowanie patriotyzmu może prowadzić do zbawienia. Kochanowski wykorzystał motyw patriotyzmu pisząc także pieśń XIX „O dobrej sławie”. W tym utworze wyjaśnia, że patriotyzm to nie tylko walka, lecz także rozwijanie swoich talentów i umiejętności. W „Pieśni o spustoszeniu Podola” ukazuje obraz złupionego przez Tatarów Podola i apeluje do patriotów o pomoc w przygotowaniu wojska do obrony granic.
Motyw patriotyzmu pojawia się również u Ignacego Krasickiego w dziele „Hymn do miłości Ojczyzny”, które stało się hymnem Korpusu Kadetów. On również przedstawiał patriotyzm jako najważniejszą cnotę. Krasicki wykorzystuje ten motyw przy pisaniu powieści „Mikołaja Doświadczyńskiego Przypadki”, gdzie śmiało wymienia wady polskiej szlachty oraz dostrzega potrzebę reform Rzeczypospolitej. Działo się to w czasach, gdy przez egoizm i korupcję szlachty Polska znajdowała się w trudnej sytuacji. Król Stanisław August Poniatowski założył Szkołę Rycerską, która miała kształcić młodzież i wychowywać w duchu patriotyzmu. Król i grupa patriotów chcieli podjąć próbę uratowania kraju przed całkowitą utratą wolności.
Kolejnym autorem, który wykorzystuję motyw patriotyzmu, jest Piotr Skarga. W „Kazaniach sejmowych” mówi o „sześciu chorobach Rzeczypospolitej”, którymi są między innymi brak miłości i szacunku do ojczyzny. W dobie staropolskiej została również wydana komedia polityczna Juliana Ursyna Niemcewicza pt.: „Powrót Posła”. Ukazuje ona podział społeczeństwa polskiego w XVIII w.
Jednym z twórców, który często wykorzystywał motyw patriotyzmu, był Adam Mickiewicz. Warto tu przypomnieć powieść poetycką pt.: „Konrad W