Motyw samotności – Motyw literacki

Gdy mówimy o samotności, od razu myślimy o osobie, która jest sama, wyobcowana. Na taką samotność może skazać społeczeństwo lub może być to dobrowolny wybór. Samotność dotyka nawet w otoczeniu ludzi, gdzie brakuje zrozumienia. Samotność ma wymiar fizyczny lub psychiczny i przeważnie ma negatywne znaczenie.
W Biblii samotność towarzyszy postaciom zarówno Starego, jak i Nowego Testamentu. Hiob, wystawiony na próbę wiary, traci wszystko, co posiada, rodzinę i zdrowie (choruje na trąd). Przyjaciele uznają, że spotkała go kara za grzechy, dlatego odsuwają się od niego. Hiob zostaje sam, cierpi w samotności, bez możliwości pomocy. W Nowym Testamencie Jezus wybiera samotność. Przez czterdzieści dni przebywa na pustyni. Modli się oraz jest kuszony przez diabła. Gdy naucza, jest otoczony ludźmi, ale nikt nie rozumie w pełni Jego oraz brzemienia jakie niesie. W Ogrójcu odbywa samotną modlitwę, zgadza się na samotne cierpienie, które ma się niedługo wypełnić. Szczególny moment, pogłębiający te odczucia, następuje w chwili trzykrotnego zaparcia się Piotra. Jezus umiera na krzyżu sam, dodatkowo gnębiony przez strażników. Jednak pod krzyżem stoi jego matka oraz ukochany uczeń. Daje to wrażenie, że nie jest całkowicie osamotniony.
„Hamlet” Williama Szekspira pokazuje dramatyczną samotność, wybór głównego bohatera. Na początku Hamlet jest wrażliwy i czułym młodzieńcem. Zmienia go jednak wiadomość o śmierci ojca oraz o jego mordercy. Hamlet jest rozdarty – nie wie jak powinien postąpić. Ma świadomość, że próbując pomścić ojca, występuje przeciw władcy, czyli mordercy ojca. Z drugiej strony myśli nad spokojnym życiem ze świadomością, kim jest morderca. Ten dylemat moralny spycha go w samotność. Nie może nikomu zaufać, bo zdaje sobie sprawę z uczestnictwa dworzan w spisku i wpływu Klaudiusza na nich. Brak bliskiej osoby potęguje jego dezorientację w zakłamaniu, które go otacza. Hamlet zostaje doprowadzony na skraj psychicznego załamania, nie wie u kogo szukać pomocy. Nieumiejętne wybory prowadzą do pojedynku z Klaudiuszem i śmiercią głównego bohatera od zatrutej szpady.
W „Lalce” Bolesława Prusa motyw samotności dotyczy głównego boha