Nowela – Gatunek literacki

Jeśli ktoś ciekawy jest czym charakteryzuje się nowela, jakie cechy posiada, czym się wyróżnia oraz jakie są jej przykłady, zapraszam do przeczytania mojego wypracowania.
Gatunek nowelistyczny, inaczej nowela jest krótkim utworem literackim. Pisana jest najczęściej prozą. Oprócz prozy znajdziemy również kilka wierszowanych. Nowela to jedna z odmian epiki, która jest jednym z trzech podstawowych gatunków literatury. Epiki nie należy mylić z liryką. Początki tego gatunku literackiego sięgają jeszcze okresu antycznego, gdzie była przekazywana ustnie. Nowela narodziła się w Jonii, czyli w Azji Mniejszej, jednak największy rozwój miała w Grecji. Grecy przejmowali wiele wątków z kultury dalekiego wschodu, a następnie, przemieniając ją w greckie realia. Jednym z najstarszych, znanych zbiorów nowelistyki greckiej były „opowieści mieleckie”. Autorem tego utworu jest Arystydes z Miletu, który żył na przełomie wieku I oraz II p.n.e. Tematyka nowel w Starożytnej Grecji była zazwyczaj romantyczna lub przygodowa. Przedpisemne wydania noweli były najczęściej realistyczne.
Nowela ze względu na swoją długość nie posiada epizodów, szeroko rozbudowanych opisów otoczenia, postaci czy sytuacji. Jej fabuła w większość i przypadków jest jednowątkowa. Akcja rozwija się szybko oraz nie wychodzi poza jej temat. Swoją uwagę skupia na punkcie kulminacyjnym, który swoją drogą jest najważniejszy w tym gatunku literackim. Po punkcie kulminacyjnym następuje rozwiązanie, gdzie jak sama nazwa wskazuje, historia się rozwiązuje. Tak jak wcześniej napisałam nie posiada rozbudowanej charakterystyki postaci, nie posiada również wątków niezwiązanych z główną akcją. Gatunek ten posiada zarówno części fantastyczne, jak i realistyczne. Treść noweli nie wykracza poza motyw utworu oraz ma ścisły, a nie raz dosłowny związek z tematem dzieła. Często temu gatunku literackiemu towarzyszy rekwizyt, wokół którego rozgrywa się główna akcja, tak jak w utworze pod tytułem „Katarynka”, autorstwa Bolesława Prusa. Miejsce i czas nie jest jasno określone, a jedynie przytoczone, na przykład: na przedmieściach Warszawy czy w centrum Krakowa.
 Zazwyczaj początek noweli jest w przybliżonym czasie, do jej końca, co oznacza, że akcji a toczy się na przestrzeni od kilkunastu dni, do kilku miesięcy. Tak samo jest z miejscem. Czyny przedstawione w książce toczą się zazwyczaj w tym samym mieście, miasteczku czy wiosce. Osobą opowiadającą historię jest narrator, mówiący w trzeciej osobie liczby pojedynczej. Zachowuje on dystans do całej historii. Nie raz bierze udział w utworze. Zakończeniem zawsze jest puenta, czyli zabawne lub zaskakujące zakończenie utworu. Puenta w noweli ma duże znaczenie.Nowela towarzyszyła wielu epokom literackim. Największy rozwój osiągnęła we Włoszech, w średniowieczu i epoce renesansu, inaczej, w Polsce zwana epoką odrodzenia. Wraz z nowelą w świecie literatury ukazał się bohater mieszczański. Po ciężkich latach w średniowieczu, gdzie główną rolę w życiu człowieka miała religia, nastąpił renesans. Natomiast w epoce odrodzenia ważne miejsce stanowił człowiek. Utworzył nowe idee, oraz otworzył czasy nowożytne. Oprócz tych epok nowela występowała także w epoce baroku, oświecenia, romantyzmu oraz pozytywizmu. Każda z tych epok wykazywała się innymi ideami oraz poglądami:
– średniowiecze-religia
– renesans-człowiek
– barok-dziwność, bogactwo
– oświecenie-filozofia, przyroda
– romantyzm-muzyka, malarstwo, religia.
W epoce renesansu powstawała współczesna forma noweli. Giovanni Boccaccio był autorem tej formy oraz utworzył najpopularniejszą teorię na świecie. Nosi ona tytuł „Teoria Sokoła”. Polega na nadaniu tytułu utworu, związanego lub takiego samego jak jej motyw. W Polsce nowela rozwinęła się w epoce pozytywizmu. Pisarze w tamtych czasach wykonywali różne typy. noweli:
– Nowele konkretu codzienności.
– Społeczne i środowiskowe.
– Portrety i biografie.
– Nowele paraboliczne.
W dzisiejszych czasach nowele są równie popularne jak kiedyś. Teraz gatunek ten różni się nie co od tego w starożytności, choć jego cechy charakterystyczne oraz forma się nie zmieniły. Wielu polskich pisarzy posiada na swoim koncie nowele. We współczesnych czasach, podobne są do opowiadań lub powieści.
Nowele dla dzieci często przypominają baśnie lub najzwyklejsze w świecie bajki. Utwory tego gatunku literackiego, przeznaczone dla młodszych często nie są typowymi nowelami, takimi jak „Dym” czy „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”. Są one często postrzegane jako powieści. Jedną z najpopularniejszych jest „Mały Książę”, której autorem jest Antoie de Saint-Exupéry. Książka jest napisana w tematyce miłosnej. Opowiada o miłości Małego Księcia do Róży. Chłopiec wyrusza w podróż, poznaje przyjaciół oraz odwiedza inne planety. Książka „Mały Książę” jest lekturą w klasie 7. Kolejną znaną nowelą jest „Czarnoksiężnik z Krainy Oz”, której autorem jest Lyman Frank Baum oraz „Kot w butach”. W obydwu nowelach zawarty jest motyw podróży. Doczekały się też wielu ekranizacji filmowych oraz stały się rozpoznawalne na całym świecie.Oprócz papierowych wersji noweli, istnieją również w postaci filmu. Nowela filmowa to krótki film oparty na zasadach tworz