burza czy buża
Burza czy buża – dlaczego ten błąd elektryzuje Polaków?
Gdy niebo zaczyna grzmieć, a chmury zbierają się do ataku, jedyne poprawne określenie tego zjawiska to burza. Buża to wymysł językowy, który – choć czasem brzmi przekonująco – nie ma żadnego uzasadnienia w historii ani logice polszczyzny. Skąd więc ta powszechna pomyłka? Odpowiedź kryje się w pułapkach fonetycznych i zaskakujących analogiach.
Czy wiesz, że w XVIII-wiecznych pamiętnikach szlacheckich znajdziemy zapis „burża” – efekt mody na francuszczyznę? To właśnie wtedy zaczęły się językowo-artystyczne eksperymenty, które do dziś sieją zamęt w pisowni!
Czemu „buża” brzmi jak autentyczne słowo?
Winowajcą jest tu głoska ż, która w wymowie często zlewa się z rz. Gdy mówimy szybko „burza”, „rz” może być odbierane jako „ż”, szczególnie w niektórych dialektach. Dodatkowo myląca bywa analogia do wyrazów pokrewnych: „burzyć”, „burzliwy” (gdzie występuje „rz”), ale też fałszywe skojarzenie z „burżuazją” (stąd podszept: a może „buża” ma związek z burżujami?).
Jak Szekspir pomaga zapamiętać poprawną formę?
Ostatni dramat wielkiego Stratfordczyka nosi tytuł „The Tempest”, który w polskich przekładach zawsze występuje jako Burza. Gdybyśmy przetłumaczyli go jako „Bużę”, Prospero zamiast magicznej wyspy trafiłby prosto do kabaretu językowego. To samo dotyczy filmu Andrzeja Wajdy „Burza” z 1956 roku – tytuł nawiązujący do rewolucyjnych namiętności straciłby cały patos z błędną pisownią.
Gdzie „burza” hula w popkulturze?
Od piosenki zespołu Dżem („Burza”) po tytułową scenę w „Panu Tadeuszu”, gdzie „burza grudniowa” symbolizuje powstanie listopadowe. Nawet w grach komputerowych seria Metro Exodus wprowadza poziom „Burza piaskowa”, utrwalając właściwą pisownię. Tymczasem „buża” pojawia się wyłącznie w internetowych memach, np. jako żartobliwe określenie awantury o pisownię w komentarzach.
Czy Mickiewicz pisał o „burzy” czy „buży”?
W rękopisie „Stepów akermańskich” znajdzize charakterystyczny fragment: „Wpłynąłem na suchego przestwór oceanu / Wóz nurza się w zieloność i jak łódka brodzi / Śród fali łąk szumiących, śród kwiatów powodzi / Omijam koralowe ostrowy burzy„. Autograf poety wyraźnie pokazuje „rz”, co potwierdzają wszystkie naukowe opracowania. Gdyby Mickiewicz wybrał „bużę”, prawdopodobnie uto
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!