🎓 Poznaj Panda Genius – Twojego edukacyjnego superbohatera! https://panda.pandagenius.com/

chędożyć czy hędożyć, chędorzyć

Opiekun merytoryczny: Marek Lepczak
Czytaj więcej

Czy istnieje słowo, które brzmi jak przekleństwo, a oznacza sprzątanie? Poznaj historię „chędożyć”

Gdyby istniał konkurs na najbardziej zwodnicze polskie czasowniki, chędożyć pewnie zająłby podium. Poprawna forma z „ch” na początku i „ż” w rdzeniu myli nawet native speakerów, rodząc potworki w rodzaju hędożyć czy chędorzyć. Dlaczego? Bo to słowo żyje w permanentnym rozdarciu między swoją rubaszną fonetyką a przyziemnym znaczeniem.

Czy wiesz, że w XVII-wiecznej Polsce „chędożyć” oznaczało nie tylko czyszczenie, ale też… stosunek seksualny? Ten językowy dwuznacznik wykorzystał sam Mikołaj Rej, opisując w „Żywocie człowieka poczciwego” dworskie rozrywki!

Dlaczego „chędożyć” pisze się przez CH, skoro słychać H?

Tu dochodzimy do sedna problemu. Błąd w zapisie hędożyć wynika z iluzji słuchowej – w wymowie „ch” i „h” brzmią niemal identycznie. Ale historia ortografii nie zna litości: rdzeń wywodzi się od prasłowiańskiego *chędogъ (oznaczającego porządek), co zostało utrwalone w pisowni. Próby zastąpienia „ch” przez „h” to jak malowanie kałuży na złoty kolor – efekt może i błyszczący, ale mokry i nieprawdziwy.

Czy „chędorzyć” to regionalizm czy błąd?

Odpowiedź zaskoczy nawet językowych purystów. Forma chędorzyć, choć brzmiąca dziś egzotycznie, faktycznie istniała w staropolszczyźnie jako wariant czasownika. Jednak współczesne słowniki traktują ją jak lingwistyczny relikt – można ją spotkać co najwyżej w gwarach podhalańskich lub… w wypracowaniach studentów polonistyki, którzy za bardzo zaufali internetowym forom.

Jak brzmi „chędożyć” w akcji? Od stajni do salonu

Wojciech Cejrowski w programie „Boso przez świat” opowiadał, jak w Wenezueli „chędożył buty z krokodylej skóry, żeby b

Sprawdź również:

Dodaj komentarz jako pierwszy!