chojny czy hojny

Czy hojność ma związek z choinką? O etymologicznej pułapce słowa „hojny”

Zanim rozstrzygniemy spór między chojny a hojny, sięgnijmy do XVI-wiecznej karczmy. To właśnie tam huczne biesiady i gest szlacheckiej szczodrości utrwaliły w języku formę zaczynającą się od litery h – jedynej poprawnej. Błąd ortograficzny wynika z próby logicznego uzasadnienia: skoro „chata” i „chleb” pisze się przez ch, czemu nie „chojny”? Ale język polski lubi paradoksy…

Dlaczego hojny nie ma prawa być chojnym?

Winowajcą jest tu staropolski przymiotnik „hoj” oznaczający obfitość. Gdy w XVII wieku dodano do niego przyrostek „-ny”, powstała forma „hojny” – bez śladu literki c. Próba pisania przez ch to jak ubieranie średniowiecznego wojownika w smoking. Historyk języka prof. Jerzy Szałek podkreśla: „To błąd w rodzaju tych, jakie popełniał Mikołaj Rej, gdy pisał >kthóry< zamiast >który<. Tylko że w XXI wieku nie mamy już takiej taryfy ulgowej".

Czy można być hojnym jak Chojnice?

Tu właśnie czai się pułapka fonetyczna! Miasto Chojnice i przymiotnik „hojny” brzmią niemal identycznie, ale ich pisownia to przeciwieństwa. Pomyłka często występuje w wypracowaniach: „Król był chojny jak ziemia chojnicka” – to zdanie aż krzyczy o interwencję czerwonego długopisu. Zapamiętaj: geografia lubi ch, a ludzka szczodrość – h.

Hojność w popkulturze – jak piszą to gwiazdy?

W serialu „Ranczo” jedna z bohaterek mówi: „Nie bądź taki hojny, bo cię oligarchą nazwą!”. Tymczasem w internecie aż roi się od memów z napisem „chojny tip” pod zdjęciami skąpego napiwku. Kabaret Moralnego Niepokoju wykorzystał ten błąd w skeczu o sknerze, który „chciał być chojny, ale mu ch zabrakło”.

Hojny czy szczodry? Kiedy używać tego słowa

W „Panu Ta