chulać czy hulać
Kiedy wiatr hula po polach, a błąd językowy chucha w niepokoju: historia jednej literki
Wściekły taniec wiatru i dzikie imprezy mają wspólną cechę – oba zjawiska opisuje słowo hulać. Choć chulać brzmi przekonująco dla wielu użytkowników języka, to właśnie ta druga forma od ponad dwóch wieków hula niepodzielnie w słownikach. Paradoksalnie, błąd ten ma więcej wspólnego z kuchnią niż z językoznawstwem – o czym za chwilę.
Czy wiesz, że w XVIII-wiecznej Warszawie istniał gang uliczny zwany „Hulakami”, który specjalizował się w… organizowaniu nielegalnych potańcówek? Policyjne raporty pełne były doniesień o „hulających łobuzach”, utrwalając poprawną pisownię w oficjalnych dokumentach.
Dlaczego nasze języki się mylą, gdy nogi chcą hulać?
Fonetyczna pułapka tkwi w dialektach. W gwarze podhalańskiej „h” często wymawia się z przydechem, co brzmi jak „ch”. Stąd przekonanie, że skoro górale mogą „chulać”, to i w literackiej polszczyźnie tak wolno. Tymczasem Stanisław Hrabia w swoim „Słowniku gwarowym” z 1903 roku wyraźnie oddziela gwarowe chulaś od literackiego hulać.
Od hulanki do chuchania – jak historia tłumaczy pisownię?
Etymologiczna ścieżka prowadzi nas na ukraińskie stepy. Słowo hulaty oznaczało w języku kozackim dziką jazdę konną. Gdy w XIX wieku moda na ukrainizmy opanowała literaturę, przeniknęło do polszczyzny jako hulać. Tymczasem chulać pojawia się tylko w kontekstach kulinarnych – w gwarze więziennej oznaczało niegdyś „podjadać”, co mogło przyczynić się do pomyłek.
Czy Sienkiewicz się mylił? Literackie potyczki z wiatrem
W „Potopie” czytamy: „Aż wicher hulał po komnacie”, podczas gdy współczesny autorowi Julian Tuwim w niepublikowanym wierszu pisał żartobliwie: „Niechaj burza chula, niechaj grzmoty hukają”. To świadoma gra błędem językowym, mająca podkreślić prostotę mówionej polszczyzny. Współcześnie takie zabiegi utrwalają niepoprawną formę w zbiorowej świadomości.
Hulające duchy i inne li
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!