co niektórzy czy coniektórzy – razem czy osobno

„Co niektórzy” – dlaczego te trzy sylaby budzą tyle wątpliwości?

Gdyby polszczyzna miała własne rodeo, co niektórzy zdecydowanie byłoby tym trudnym do ujeżdżenia bykiem. Poprawna forma wymaga rozdzielenia: „co” to zaimek, „niektórzy” – przymiotnik nieokreślony. Połączenie tworzy zwrot oznaczający „niektórzy ludzie”, ale pisany łącznie coniektórzy to błąd ortograficzny porównywalny do próby zapisania „na pewno” jako „napewno”.

Skąd się bierze pokusa łączenia tych wyrazów?

Winowajcą jest fonetyczne złudzenie – w mowie potocznej wymawiamy to jak zbitkę: [co-niektórzy]. Podobnie jak w przypadku „w ogóle” vs „wogóle”, mózg słyszy jeden wyraz i automatycznie chce go scalić. Dodatkowo myląca bywa analogia do prawidłowych połączeń jak „coprawda” (choć i tu współczesna norma każe pisać „co prawda” osobno!).

Historyczny zawrót głowy: jak zmieniała się pisownia przez wieki?

W „Słowniku ortograficznym” z 1936 roku znajdziemy zaskakującą formę „coniektórzy” – tak, łącznie! Dopiero reforma z 1956 roku ostatecznie rozdzieliła te wyrazy. To tłumaczy, dlaczego w starych książkach czy napisach filmowych (np. w przedwojennych adaptacjach „Lalki” Prusa) możemy natknąć się na archaiczny zapis.

„Co niektórzy” w popkulturze – nieoczywiste przykłady

W serialu „Ranczo” ksiądz proboszcz, poprawiając parafianina, rzuca: „Mówisz: co niektórzy, a piszesz jakbyś chciał przemycić herezję przez łączną pisownię!”. Z kolei w piosence Lao Che „Powstanie Warszawskie” padają słowa: „Co niektórzy krzyczą – dosyć już!” – tu rozdzielenie wyrazów podkreśla dramaturgię tekstu.

Jak zapamiętać poprawną formę? Oto trzy nietypowe metody

1. Wyobraź sobie, że „co” to odźwierny stojący przed drzwiami z napisem „niektórzy” – nie wpuszcza ich do środka, więc muszą pozostać osobno.
2. Stwórz skojarzenie z podobnymi wyrażeniami: „co dnia” (osobno) →