🎓 Poznaj Panda Genius – Twojego edukacyjnego superbohatera! https://panda.pandagenius.com/

czeluść czy czelóść

Opiekun merytoryczny: Marek Lepczak
Czytaj więcej

Czy otchłań ma uśmiech? Sekret pisowni „czeluść” i jego językowe dno

Gdyby przepaści umiały mówić, na pewno drażniłyby nas pytaniem: „czeluść” czy „czelóść„? Odpowiedź brzmi jednoznacznie – tylko forma bez kreski nad literą jest poprawna. Ten pozornie prosty wybór literowy kryje w sobie historię starszą niż niejedna średniowieczna studnia.

Czy wiesz, że w XVI wieku „czeluść” oznaczała… twarz? Staropolskie „czelo” (czoło) ewoluowało w kierunku metaforycznych znaczeń, tworząc językową otchłań między fizjonomią a przepaścią!

Dlaczego „czeluść” ma prawo nas pochłonąć ortograficznie?

Klucz tkwi w rodowodzie słowa. Prasłowiański rdzeń *čel- związany z pojęciem „otwarcia” (por. czelust’ w rosyjskim) rozwijał się w polszczyźnie w specyficzny sposób. Błędne „czelóść” często powstaje przez fałszywą analogię do wyrazów typu „głóść” (choć i tu poprawnie „głuść”) lub przez hiperpoprawność – chęć dodania „ó” tam, gdzie historycznie go nie było.

Czy Sienkiewicz pomyliłby się w ortografii?

W „Krzyżakach” znajdziemy zdanie: „W czeluściach lochu słychać było jęki„. Mistrz prozy nie popełnił błędu, choć współcześni mu czytelnicy często wątplili w pisownię. Paradoksalnie, to właśnie literatura pomogła utrwalić poprawną formę – w XIX-wiecznych drukach błędne „czelóść” pojawiało się głównie w… tanich romansidłach i brukowych powieściach grozy.

Otchłanie popkultury: od Tolkiena do horrorów

W polskim tłumaczeniu „Władcy Pierścieni” Balrogowie wylęgają się właśnie z „czeluści Morii”. Tymczasem w niskobudżetowym horrorze „Czeluść” (2013) reżyser celowo użył błędnej pisowni w tytule, by podkreślić „amatorskość” demonicznej istoty. To doskonały przykład, jak świadome łamanie norm językowych może stać się środkiem artystycznego wyrazu.

Czy twoja lodówka to czeluść?

Współczesny język potoczny nadaje wyrazowi nowe życie. Mówimy o „czeluściach internetu” opisując darknet, żartujemy z „czeluści biurowej drukarki” pożerającej dokumenty, a w kuchni straszymy „czeluścią lodówki” pełnej zapomnianych przetworów. W każdym z tych przypadków błędne „

W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!
Wystąpił błąd, spróbuj ponownie :(
Udało się! :) Na Twojej skrzynce mailowej znajduje się kod do aktywacji konta

Dołącz do Panda Genius i czytaj bez limitu!

Wyrażam zgodę na otrzymywanie od EDU Games S.A., ul. Nowopogońska 98, 41-250 Czeladź, NIP: 6252475036, KRS: 0000861152, REGON: 387109330 (dalej jako "Administrator") newslettera, czyli informacji o tematyce związanej z edukacją i szkolnictwem oraz ofert handlowych lub/ i reklamowych za pośrednictwem komunikacji e-mail i telefonicznej. Podanie danych jest dobrowolne, ale niezbędne do otrzymywania newslettera lub/i ofert. Podstawa prawna przetwarzania danych to wyrażenie zgody, zgodnie z art. 6 ust. 1 lit. a. RODO. Twoje dane będą przechowywane o momentu wycofania zgody. Masz prawo do dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, prawo do przenoszenia danych, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania, a także prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego. Masz prawo wycofać swoją zgodę w dowolnym momencie, bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej wycofaniem. Wycofanie zgody jest możliwe poprzez kontakt z Administratorem na adres e-mail: [email protected] lub naciśniecie przycisku "wypisz się" znajdującego się w wiadomościach e-mail od nas.

Rozwiń

Sprawdź również:

Dodaj komentarz jako pierwszy!