do zobaczenia czy dozobaczenia – razem czy osobno
Czy pożegnanie może stać się językową pułapką?
Gdy słowa „do zobaczenia” łączą się w pośpiechu klawiatury lub myśli, powstaje dozobaczenia – błąd tak powszechny, że niemal niewidzialny. Jedyna poprawna forma to do zobaczenia, rozdzielona jak dwa pociągi odjeżdżające z przeciwnych peronów. Dlaczego? Bo „do” w tym zwrocie to przyimek, który w polszczyźnie zawsze żąda osobnego traktowania, jak kapryśny arystokrata wymagający własnej przestrzeni.
Czy wiesz, że w 2017 roku pewna firma kurierska w Polsce wydrukowała 50 000 naklejek z błędem „dozobaczenia przy odbiorze”? Klienci przez miesiąc żartowali, że paczki „znikają razem z poprawną polszczyzną”, zanim błąd poprawiono. To dowód, jak blisko nam do językowych wpadek nawet w profesjonalnych kontekstach!
Skąd się bierze magnes przyciągający te słowa do siebie?
Winowajcą jest tu zjawisko fonetycznej iluzji. Wymawiając „do zobaczenia” szybko, tworzymy wrażenie jednego słowa – podobnie jak w przypadku „naprawdę” (dawniej pisanego rozłącznie jako „na prawdę”). Ale historia tego zwrotu to zupełnie inna opowieść. W XIX-wiecznych listach miłosnych pisano: „Do zobaczenia przy księżycu, najdroższa Salomeo!”, zawsze z zachowaniem rozdzielności. Nawet w telegramach, gdzie każda litera kosztowała, nikt nie łączył tych sylab.
Jak literacki kot w butach pomaga zapamiętać poprawną formę?
Wyobraź sobie scenę: w powieści „Lalka” Prus mógłby napisać, że Wokulski „wyszedł bez słowa, tylko skinął: dozobaczenia”. Ale nie zrobił tego – i nie chodziło tu o brak miejsca na kartce. W rzeczywistości cały realizm epoki polegał na precyzji językowej. Gdyby któryś z bohaterów Witkacego lub Schulza pożegnał się błędnie, stałoby się to natychmiast elementem groteski – jak kapelusz lecący w przestworza razem z ortografią.
Co łączy kino akcji z tym pożegnaniem?
W filmie „Psy” Władysława Pasikowskiego pada kultowe: „Do zobaczenia, ch…ju!”. Gdyby reżyser połączył wyrazy, efekt byłby kompletnie inny – jakby gangster nagle zaczął mówić językiem sms-ów. To świetna ilustracja zasady: rozdzielność dodaje wyrazistości, jak ostry kontur w komiksowym dymku. W serialu „Rojst” natomiast celowe użycie dozobaczenia w dialogu stałoby się pewnie metaforą rozpadu komunistycznej rzeczywistości.
Czy istnieją sytuacje, gdzie „dozobaczenia” może być poprawne?
Tak – ale ty
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!