durszlak czy druszlak

Czy garnek z dziurami ma coś wspólnego z druzgiem? Sekrety ortograficznej bitwy o durszlak

Oto rozwiązanie odwiecznego kulinarno-językowego dylematu: jedyną poprawną formą jest durszlak, podczas gdy druszlak to przykład fonetycznego złudzenia, które utrwaliło się w potocznej wymowie. Ale dlaczego ta metalowa czy plastikowa pomoc kuchenna wzbudza tyle zamętu?

Dlaczego „u” zamiast „ur”? Historia, która tłumaczy wszystko

Słowo przyszło do nas z niemieckiego Durchschlag (prześwit, sito), ale polscy kucharze XIX wieku uprościli sobie życie. Przez zbitkę spółgłosek „ch” w niemieckim oryginale powstało „sz”, a przedrostek durch- (przez) skurczył się do „dur-„. Błędne druszlak pojawia się, gdy nasz mózg próbuje dopasować słowo do znanych mu wzorców – stąd analogia do „drużby”, „druzgotać” czy „drzazgi”.

Kuchenne potyczki językowe: jak nie wpaść w ortograficzną pułapkę?

Wyobraź sobie taką scenę: podczas gotowania wigilijnego barszczu babcia krzyczy: „Podaj mi ten… ten… no, ten drulak!”. Takie hybrydy powstają, gdy wymowa ściąga wyrazy ku bardziej „znanym” brzmieniom. Prawidłowa pisownia durszlak staje się jasna, gdy przypomnimy sobie inne germanizmy: durszok (dawny rodzaj tkaniny) czy dursztyk (przestarzałe określenie na hartowaną stal).

Literackie spotkania z dziurkowanym bohaterem

W powieści „Ziemia obiecana” Reymonta fabrykant Müller klął po niemiecku, rzucając durszlakiem w nieudolnego kucharza. Współczesna parodia tego fragmentu w internetowym memie zmieniła narzędzie w „druszlak”, co pokazuje, jak żywiołowo język ewoluuje w kulturze masowej.

Dlaczego nawet mistrzowie kuchni się mylą?

Magda Gessler w jednym z odcinków swojego programu żartobl