dusza czy dósza
Czy dusza ma akcent jak hiszpańska fiesta? Rozwikłujemy zagadkę ortograficzną
Gdyby słowa miały paszporty, dusza nosiłaby w rubryce „znaki szczególne” dopisek: żadnych obcych akcentów. To właśnie ów niewidzialny znak graficzny stanowi główną pułapkę, sprawiając, że niektórzy piszą błędnie dósza – jakby chcieli nadać temu słowu egzotyczny sznyt rodem z języka migowego lub portugalskich tabliczek z przystanków autobusowych.
Czy wiesz, że w XVII wieku pisano czasem „duſza” z archaiczną długą s? Ten charakterystyczny znak (wyglądający jak małe f bez poprzeczki) był prekursorem współczesnej pisowni, ale akcentów nad o nasza dusza nigdy nie tolerowała!
Dlaczego dusza brzmi jakby miała akcent, choć go nie potrzebuje?
Fonetyczna iluzja to główny winowajca. Wymawiając dusza, naturalnie akcentujemy pierwszą sylabę, co może sugerować obecność akcentu graficznego. Tymczasem polska ortografia jest jak dobry duch opiekuńczy – nie znosi zbędnych ozdobników. Próba dodania kreski w dósza przypomina sytuację, gdy ktoś zakłada pelerynkę swojemu psu „dla elegancji”, zupełnie nie zważając na to, że zwierzę właśnie wdepnęło w kałużę i teraz wygląda jak zmokła kura.
Jak staropolskie duchy pomagają zapamiętać pisownię?
W XV-wiecznych tekstach pojawiała się forma „duša” z haczykiem pod s – znakiem miękkiej głoski. Ten historyczny ślad pomaga zrozumieć, że nasza dusza od zawsze wolała nietypowe rozwiązania ortograficzne, ale nigdy nie flirtowała z akcentami. Gdyby Jan Kochanowski chciał napisać o duszy zmęczonej życiem dworskim, na pewno nie popełniłby błędu w rodzaju dósza, choć w jego czasach ortografia była jeszcze bardziej kapryśna niż współczesne algorytmy mediów społecznościowych.
Czy dósza istnieje w jakimkolwiek języku?
Odpowiedź brzmi: tylko w alternatywnych rzeczywistościach. W hindi „dosza” to rodzaj naleśnika, w esperanto „doŝo” oznacza dawkę, a w wymyślonym języku Klingonów z „Star Treka” – pewnie nic, bo tam liczy się głównie siła mięśni, nie delikatność duchowych uniesień. Tymczasem polska dusza jest jak szlachetny materiał – nie znosi fałszujących dodatków. Wyobraź sobie, że kupujesz jedwabną koszulę z metką „100% dusza”, a po praniu okazuje się, że producent dodał syntetyczny akcent w dósza. Totalne rozczarowanie!
Jak kultowe teksty kultury utrwalają popr
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!