dwuipółletni czy dwu i pół letni
Dwuipółletni: jeden wyraz, trzy cyfry i językowa magia
W języku polskim istnieje słowo, które potrafi zmieścić całą epokę dziecięcych pieluch, 30 miesięcy kwarantanny roślin doniczkowych i 912 dni dojrzewania wina w beczce – to dwuipółletni. Jeśli myślisz, że rozdzielenie tego potworka na części (dwu i pół letni) ułatwi życie, czeka cię gramatyczna katastrofa. Wyobraź sobie, że próbujesz zapisać datę ważności miodu jako „trzy i pół tysiącletni” zamiast „trzytysiącpięćsetletni” – równie absurdalne!
Czy wiesz, że forma dwuipółletni pojawia się w dokumentach sądowych częściej niż w podręcznikach do matematyki? Prawnicy uwielbiają ją za precyzję – gdy trzeba określić okres przedawnienia roszczeń albo wiek małoletniego świadka, ten językowy kombajn staje się niezbędny.
Dlaczego nasz mózg chce rozdzielać to słowo na części?
Winowajcą jest iluzja arytmetyczna. Gdy mówimy „dwa i pół roku”, naturalnie dzielimy wyrażenie. Problem zaczyna się, gdy chcemy przekształcić to w przymiotnik. Wystarczy przypomnieć sobie „półtoraroczny” (nie: półtora roczny) czy „półwieczny” (nie: pół wieczny). Nasz język ma słabość do sklejania przedziałów czasowych w jedno słowo-hybrydę.
Kulturowe ślady językowego lenistwa
W „Lalce” Prusa znajdziemy opis dwuipółletniej podróży Wokulskiego, choć pisarz użył oczywiście dłuższego opisu. Dziś takie skróty dominują w tekstach popkulturowych – ostatni sezon „Stranger Things” zawierał dialog o dwuipółletnim okresie między wydarzeniami, co fanom dało pretekst do obliczeń na linijkach czasu.
Z życia wzięte: kiedy ta forma nas zaskakuje?
Wyobraź sobie ogłoszenie: „Sprzedam dwuipółletnią pralkę (nieużywaną przez pół roku)”. Gdyby rozbić to na „dwu i pół letnią”, czytelnik mógłby pomyśleć, że sprzedajemy pół pralki i dwa letnie ubrania! W medycynie z kolei dwuipółletnie dziecko to konkretny etap rozwoju, podczas gdy „dwu i pół letni” brzmi jak suma części w eksperymencie alchemicznym.
Historyczne potyczki z półkami
W XIX-wiecznych
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!