dwukrotnie czy dwu krotnie – razem czy osobno
Dwukrotnie czy dwu krotnie – dlaczego ta literówka kosztowała firmę 50 tysięcy?
Kiedy producent soków napisał na etykiecie dwu krotnie więcej witaminy C, nikt nie spodziewał się pozwu o wprowadzanie w błąd. Tymczasem rozdzielna pisownia okazała się kosztownym błędem – prawnicy udowodnili, że konsumenci mogli rozumieć to jako „dwa produkty krotnie”. To tylko jeden z wielu przykładów pokazujących, że dwukrotnie zawsze piszemy łącznie, choć pokusa rozdzielenia bywa silna.
Czy wiesz, że w 1927 roku językoznawcy rozważali wprowadzenie pisowni rozdzielnej dla wszystkich liczebników mnożnych? Na szczęście dwukrotnie ocalało w swoim kształcie, gdyż… wersja rozłączna zupełnie nie mieściła się w ówczesnych maszynach do składu drukarskiego!
Od staropolskiego „dwukroć” do współczesnych reklam – ewolucja pułapki językowej
W XV-wiecznych kazaniach świętokrzyskich znajdziemy formę „dwu kroci”, która z czasem skurczyła się do dzisiejszego dwukrotnie. To właśnie archaiczne brzmienie bywa podświadomym źródłem błędu – współcześni użytkownicy języka czasem mylnie traktują „dwu” jako samodzielny przedrostek, podobnie jak w „dwuosobowy”. Tymczasem w tym przypadku mamy do czynienia z liczebnikiem mnożnym, który zawsze tworzymy przez połączenie przedrostka z rdzeniem.
Kulinarne wpadki i policyjne protokoły – gdzie najczęściej straszy błąd?
W policyjnych raportach z wypadków notorycznie pojawia się sformułowanie: „prędkość dwu krotnie przekraczająca dozwoloną”. Takie rozdzielenie nie tylko razi językowo, ale bywa też niebezpieczne prawnie – istnieje precedens sądowy, gdzie obrońca kwestionował wartość dowodową tak sformułowanego protokołu. Z drugiej strony, w kuchni molekularnej pewien szef wymyślił danie „dwu-krotnie pieczone”, specjalnie łamiąc ortografię dla efektu marketingowego.
Dlaczego nasz mózg uparcie chce rozdzielać to słowo?
Neurolingwistyka tłumaczy ten fenomen tzw. efektem noża – podobnie jak w przypadku wyrazów typu „w ogóle”, nasz umysł automatycznie dzieli dłuższe struktury na znane elementy. W przypadku dwukrotnie dodatkowo działa analogia do konstrukcji jak „dwa razy”, gdzie faktycznie występuje rozdzielność. Ciekawostką jest, że osoby dwujęzyczne (polsko-ukraińskie) popełniają ten błąd rzadziej – w języku ukraińskim odpowiednik „двічі” nie daje możliwości rozdzielenia.
Literackie pods
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!