dzieciom czy dziecią

Czy krasnoludki przynoszą prezenty dziecią? O językowych pułapkach miłosiernych elfów

Gdyby istniał konkurs na najczęściej przekręcany wyraz w polszczyźnie, dzieciom i jego sobowtór dziecią walczyłyby o podium z „wziąć” i „naprawdę”. Poprawna forma to wyłącznie wersja z końcówką -om, choć wielu piszących uparcie dodaje do tego słowa… kreseczkę niczym do „ją” albo „nią”. Dlaczego ta literowa mistyfikacja tak skutecznie oszukuje nasze uszy?

Dlaczego „dzieciom” brzmi jak zaklęcie z bajki?

Wyobraź sobie scenę: wróżka macha różdżką i oznajmia: „Niech cukierki spadną dzieciom prosto do kieszeni!” Gdyby w tej samej sytuacji użyła formy dziecią, różdżka prawdopodobnie eksplodowałaby, obsypując wszystkich pyłem z błędu ortograficznego. Końcówka -om to jak magiczne zaklęcie przypadka celownika (komu? czemu?), które łączy się wyłącznie z liczbą mnogą.

Czy Mickiewicz pisałby „dziecią” w Panu Tadeuszu?

Gdyby Adam Mickiewicz uległ współczesnym błędom językowym, inaczej brzmiałaby słynna inwokacja: „Litwo! Ojczyzno moja! Ty jesteś jak zdrowie. Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie, Kto cię stracił. Dziś piękność twą w całej ozdobie / Widzę i opisuję, bo tęsknię po tobie / I dziecią swoim mówię…”. Na szczęście narodowy wieszcz znał siłę poprawnej fleksji i użył formy dzieciom, co możemy sprawdzić w każdym krytycznym wydaniu poematu.

Jak piraci z Karaibów pomagają zapamiętać poprawną formę?

Wyobraź sobie kapitana Jacka Sparrowa, który zamiast szukać skarbu, postanawia uczyć polskiej gramatyki. Jego charakterystyczne „dlaczego rum zawsze znika?” można przekształcić w regułę: „Dlaczego -om zawsze zostaje? Bo celownik liczby mnogiej tego wymaga!”. Gdy próbujesz napisać dziecią, wyobraź sobie, że dodajesz do słowa piracką hakowatą kreskę – taką samą jak w „ą” – która nie pasuje do żadnej gramatycznej łodzi.

Czy „dziecią” istnieje w tajemnych językach młodzieżowych?

W slangu współczesnej ulicy nie znajdziemy śladów tego błędu, choć ciekawe zjawisko obserwują nauczyciele: podczas dyktand uczniowie często próbują „ratować” pisownię, tworząc hybrydy typu „dzieciąą” lub „dziecion”. To tak, jakby chcieli upiec dwie ortograficzne pieczenie przy jednym ogniu. Tymczasem rozwiązanie jest prostsze niż resetowanie routera – wystarczy zapamiętać, że końcówkę -om słychać w naturalnym flow zdania: „Mikołaj podarował prezenty dzieciom” brzmi płynnie, podczas gdy wersja z -ą tworzy językowy zgrzyt.

Jak Stephen King wykorzystałby tę pułapkę językową?

Gdyby mistrz horroru pisał powieść o złowrogim błędzie ortograficznym, mógłby stworzyć postać Dziwożąbu – demona, który wpełza do domów przez routery i zmienia literki w esemesach. Jego ofiary budzą się z obsesyjną potrzebą pisania dziecią w każdym możliwym kontekście. Jedynym antidotum byłoby wypicie eliksiru z końcówką -om pod świętym obrazkiem Mikołaja Reja, patrona polszczyzny.

Czy NASA użyłaby błędnej formy w komunikacji kosmicznej?

Gdyby polscy astronauci mieli wysłać w kosmos złotą płytę z nagraniami, na pewno sprawdziliby każdą formę. W sekcji „Życzenia dla młodych odkrywców” zamiast „Nieśmy wiedzę wszystkim dziecią galaktyki” zabrzmiałoby dumnie: „Przekazujemy mikroby wiedzy dzieciom z Andromedy”. Nawet obce cywilizacje, analizując strukturę języka, rozpoznałyby błąd jako ziemski odpowiednik kosmicznego szumu.

Dlaczego „dzieciom” to ulubieniec reklamodawców?

Marketingowcy od lat wykorzystują moc tego słowa w slogansach. „Vademecum – witaminy dzieciom!” brzmi naturalnie, podczas gdy wersja z dziecią przypominałaby wyrok sądowy: „Witaminy dziecią odebrane!”. Nawet w najdziwniejszych reklamach, gdzie mówiące zwierzęta polecają produkty, nie uświadczymy błędu – chyba że w scenariuszu zaplanowano go jako komediowy element charakterystyczny dla nieporadnego bohatera.

Czy istnieje językowa zemsta za błąd?

Legenda głosi, że kto uparcie pisze dziecią, ten w starości zaczyna mówić jak bohaterowie „Rejsu”: „A może byśmy tak… zmienili końcówkę?” Na poważnie: konsekwencje są bardziej przyziemne – od czerwonych podkreśleń w edytorze tekstu po utratę wiarygodności w oficjalnych dokumentach. Wyobraź sobie podanie do przedszkola zaczynające się od „Szanowna Dyrekcjo, prosimy o więcej zajęć dziecią…” – czy chciałbyś być rodzicem, który tak walczy o edukację?

Jak brzmiałaby piosenka disco polo o tej końcówce?

„Hej, mała, nie bądź taka zimna / Mówię ci: kocham cię jak dzieciom lody zimą!” – ten absurdalny tekst (z poprawną formą!) pokazuje, że nawet w najbardziej kiczowatych rymach lepiej trzymać się zasad. Gdyby wykonawca zaśpiewał „jak dziecią lody”, słuchacze mogliby pomyśleć, że chodzi o tajemniczy rytuał topienia deserów.