forum czy foróm

Forum czy foróm: dlaczego ten błąd wciąż dzieli Polaków?

Gdyby współcześni Rzymianie usłyszeli, jak próbujemy odmieniać forum przez przypadki, prawdopodobnie wznieśliby oczy ku niebu – i to nie tylko ze względu na naszą wymowę. Poprawna forma to wyłącznie forum, podczas gdy foróm pozostaje językowym potworem rodem z koszmarów polonistów. Dlaczego ta pozornie prosta kwestia wciąż sprawia trudności?

Od antycznego placu do klawiatury: historia słowa, które nie chce się odmieniać

Wyobraź sobie Forum Romanum – miejsce, gdzie Juliusz Cezar wygłaszał przemowy. Łacińskie forum („rynek”, „plac publiczny”) zachowało w polszczyźnie nie tylko znaczenie, ale i pierwotną formę gramatyczną. Jako rzeczownik neutrum obcego pochodzenia, forum odmienia się wyjątkowo: w dopełniaczu liczby mnogiej brzmi… forów. Paradoks? Wręcz przeciwnie – to konsekwentne trzymanie się łacińskich korzeni.

Dlaczego „foróm” brzmi tak przekonująco błędnie?

Pokusa dodania ogonka do „forum” bierze się z naszej naturalnej tendencji do analogii. Gdy słyszymy „panów”, „domów”, „kotów”, mózg automatycznie szuka wzorca. Problem w tym, że forum to lingwistyczny imigrant – nie podlega typowym polskim regułom. Próba tworzenia formy foróm przypomina mieszanie oliwy z octem: nawet jeśli wygląda podobnie, smakuje okropnie.

Kulturowe ślady nieodmiennego forum

W powieści „Lalka” Prusa czytamy o „forum publicznym”, u Gombrowicza w „Ferdydurke” pojawia się „forum dyskusyjne”, a w serialu „Ranczo” mieszkańcy próbują rozwiązywać spory na „wiejskim forum”. Żaden z tych przykładów nie zawiera foróm, co pokazuje, że nawet w skrajnie różnych kontekstach forma pozostaje niezmienna. Nawet memy internetowe z kotami trzymającymi tabliczki „Nie mów foróm!” utrwalają poprawność przez absurd.

Jak rozpoznać językowe oszustwo?

Wyobraź sobie taką sytuację: na portalu społecznościowym ktoś pisze: „Zapraszamy na nasze for*a do dyskusji!”. Jeśli pierwszy odruch każe ci poprawiać literówkę – masz rację. Ale gdy zamiast gwiazdki widzisz <