gościom czy gością

Czy zaprosisz „gościom” na imprezę, czy może „gością” się zdziwią?

W potyczkach z polską ortografią często pada pytanie: gościom czy gością? Odpowiedź jest jednoznaczna – jedyną poprawną formą jest dopełniacz liczby mnogiej gościom. Błąd wynika z fonetycznej pułapki: końcówkę „-om” w mowie potocznej często wymawiamy jak nosowe „-ą”, szczególnie w szybkiej wymowie. To właśnie dlatego niektórzy wyobrażają sobie, że Zygmunt Krasiński pisałby „złożyliśmy hołd gością”, choć w rzeczywistości jego bohaterowie zawsze „służyli gościom”.

Dlaczego „gością” brzmi jak przekonująco błędna opcja?

Mechanizm pomyłki tkwi w analogii do form żeńskich. Gdy mówimy „widziałem ją” (a nie „jej”), „kocham cię” (a nie „tobie”), mózg podsuwa fałszywą paralelę: skoro „życzę ci” pisze się przez „-i”, to może „dziękuję gością” też? Tymczasem w przypadku celownika liczby mnogiej obowiązuje stara końcówka „-om” – tak jak w „domom”, „kotom” czy „psom”.

Jak rozpoznać zasadę bez wkuwania regułek?

Wyobraź sobie sytuację: organizujesz weselne przyjęcie i zastanawiasz się, czy na zaproszeniu napisać „Drogim gością” czy „Drogim gościom”. Wystarczy podstawić inne słowo w liczbie mnogiej: „Drogim psom”, „Drogim kotom”. Gdyby istniała forma „psią” czy „kocią” w tym kontekście, brzmiałaby komicznie – dokładnie tak samo absurdalne jest „gością”.

Gdzie w kulturze szukać potwierdzenia?

W adaptacji „Pana Tadeusza” Andrzeja Wajdy (1999) pada słynna kwestia: „Gościom porządnie posłużyć, nikomu nie uchybić”. Scena z filmu doskonale ilustruje tradycyjne użycie – podczas uczty bohaterowie wielokrotnie wznoszą toasty gościom, nigdy zaś gością. Współczesnym przykładem jest piosenka Sanah „Ale