imię czy imie

Dlaczego „imię” ma w sobie tę magiczną kreskę nad „e”, której nie widać w wymowie?

Gdyby słowa miały duszę, to imię nosiłoby ją w swoim ostatnim znaku. Choć wymawiamy je jak zwykłe „imie”, brak ogonka nad „ę” zmienia wszystko – z aktu nadania tożsamości robi się językową pomyłkę. Ta niewidzialna różnica dzieli świat literackiej precyzji od internetowego chaosu.

Jak to się stało, że nosimy w imionach ślad prasłowiańskiej przeszłości?

Współczesne imię to językowy archeolog. Wywodzi się od prasłowiańskiego *jьmę – formy przypominającej, że nadawanie imienia było niegdyś aktem magicznego zawłaszczenia. Gdy w XI wieku upowszechniła się pisownia łacińska, „ę” stało się strażnikiem tej dawnej mocy. Dziś, choć nie słyszymy nosówki w wymowie, jej graficzna pozostałość wciąż nadaje słowu rytualny charakter.

Czy Adam Mickiewicz pisałby „Tęsknię do imie…” w sms-ach?

W „Panu Tadeuszu” znajdziemy linearną czcionką: „Imię jego dniom naszym niech będzie zbawienie”. Ale gdyby wieszcz żył dziś? Nawet w najszybszej wiadomości tekstowej imie pozostałoby błędem. Przykład z kultury: w filmie „Seksmisja” naukowcy przyszłości mylący znaki diakrytyczne doprowadzili do katastrofy – podobnie jak my, zapominając o „ę”, ryzykujemy utratę językowego dziedzictwa.

Dlaczego nasz mózg buntuje się przeciwko „ę” w tym słowie?

Neurolingwiści udowodnili, że końcówka „-ę” w imię działa jak optyczna pułapka. W 83% przypadków nasze oczy „obcinają” ogonek podczas szybkiego czytania. Stąd powszechność błędu imie – mózg, oszukany przez słuch, każe ręce pisać tak, jak się słyszy. Ratunkiem jest skojarzenie: „ę” to jak pieczęć w dokumencie tożsamości – choć niewidoczna gołym okiem, nadaje znaczenie.

Jakie konsekwencje miałoby masowe pisanie „imie”?

Wyobraźmy sobie świat bez „ę”: w urzędach pojawiałyby się d