jak piszemy: hamak czy chamak
Czy wiesz, że pierwsze hamaki w Europie uznawano za luksusowy wynalazek dla arystokracji? Hiszpańscy konkwistadorzy tak zachwycili się tym indiańskim „łóżkiem między drzewami”, że nazwali je hamaca – i właśnie ta egzotyczna nazwa przetrwała w polszczyźnie jako hamak, choć wielu wciąż uparcie szepcze o chamaku.
Wiszenie między literami: dlaczego „hamak” to jedyna słuszna forma?
Gdy rozpinamy językowe liny między dwoma drzewami wątpliwości, okazuje się, że jedynym bezpiecznym oparciem jest forma hamak. Ta lekko kołysząca się w zdaniu pisownia ma swoje korzenie w XVI-wiecznej hiszpańskiej adaptacji słowa hamaca z języka Taino (rdzennych mieszkańców Karaibów). Polszczyzna przejęła ten wyraz przez niemieckie Hängematte, ale zachowała pierwotne „h” jak wersja hiszpańska. Chamak to natomiast językowy błąd porównywalny do próby zawieszenia siatki na… dźwięku „ch” zamiast solidnego konaru.
Czy „chamak” to literówka czy dialektyzmy?
Choć w niektórych gwarach można spotkać formy typu chamak, w standardowej polszczyźnie to ewidentny błąd. Pomyłka bierze się z interferencji fonetycznej – w wielu wyrazach zapożyczonych (jak chaos, charakter) „ch” odpowiada greckiemu „χ”. Tymczasem w przypadku hamaka mamy do czynienia z czystym „h”, które w wymowie bywa nieostre. Wyobraź sobie, że każda litera „h” to osobna linka w hamaku – jeśli zastąpisz ją „ch”, cała konstrukcja językowa się rozpadnie.
Jak rozpoznać fałszywego bliźniaka: hamak vs chamak w kulturze
W ekranizacji „Piratów z Karaibów” Jack Sparrow nigdy nie mówi o chamaku, choć jego wymowa bywa niewyraźna. Za to w powieści „W pustyni i w puszczy” Staś zawiesza hamak między baobabami – i to właśnie ta pisownia przetrwała wszystkie redakcyjne cięcia. Nawet w kabaretowym skeczu o lesie pełnym chamaków dla chamów, żart opiera się na świadomym wykorzystaniu błędu ortograficznego.
Czy można zawisnąć na błędzie etymologicznym?
Próba udowodnienia, że chamak ma związek ze słowem „cham” (czyli człowiekiem prostym), to klasyczny przykład etymologii ludowej. Tymczasem prawdziwa historia tego słowa jest znacznie bardziej egzotyczna: od karaibskich plecionych sieci przez hiszpańskie statki aż do polskich ogrodó
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!