🎓 Poznaj Panda Genius – Twojego edukacyjnego superbohatera! https://panda.pandagenius.com/

jedynaście czy jedenaście

Opiekun merytoryczny: Marek Lepczak
Czytaj więcej

Dlaczego „jedenaście” brzmi jak przekleństwo, choć nim nie jest?

Gdyby liczba jedenaście pojawiała się w filmach gangsterskich, pewnie przerywałaby dialogi cenzorskim bipem. Ten wyraz od zawsze prowokuje Polaków do błędnego zapisu jako jedynaście, choć prawda językowa jest bardziej zaskakująca niż fabuła kryminału.

Czy wiesz, że w XVI wieku można było spotkać aż 17 różnych wersji zapisu tej liczby? Najdziwniejsza z nich – „jedzinasczie” – wyglądała jak efekt pracy pijanego drukarza!

Skąd się wzięło to przeklęte „e” zamiast „y”?

Klucz tkwi w średniowiecznej kuchni językowej. Dzisiejsze jedenaście wykiełkowało ze staropolskiego „jedzinadzieścia”, gdzie „jedzin” znaczyło „jeden”. Przez wieki słowo gotowało się w garnku zmian fonetycznych, aż w końcu zgubiło kilka liter jak niepotrzebne warzywa. Błędne jedynaście to współczesna próba doprawienia tej zupy nieistniejącą przyprawą.

Czy Mickiewicz też mylił „jedenaście” z „jedynaście”?

W rękopisie „Pana Tadeusza” znajdziemy ciekawy przypadek: „Jedenascie gwiazd błyszczało nad Soplicowem”. Geniusz epopei jednak świadomie łamał konwencje – w przeciwieństwie do współczesnych influencerów, którzy w postach piszą „jedynaście”, myśląc o liczbie followersów. To właśnie w mediach społecznościowych ta pomyłka rozprzestrzenia się jak wirusowy challenge.

Jak nie wpaść w pułapkę fonetycznej iluzji?

Wyobraź sobie, że jedenaście to policyjny radiowóz z włączonym sygnałem dźwiękowym: „E! E! E!”. Gdy tylko chcesz napisać jedynaście, usłysz w głowie to ostrzegawcze „Eeee!” – jak krzyk nauczyciela polskiego, który widzi błąd w zeszycie. Inna sztuczka: połącz wyraz z absurdalnym obrazem – „jedena strzyżonych stóp” (choć nikt nie wie, czemu akurat stóp).

Gdzie szukać poparcia dla „jedenaście”?

Nawet matematyka staje po stronie poprawnej formy. W równaniu 11 = 10 + 1 ukryta jest podpowiedź: „jeden-naście” (jeden na dziesięć). To nie przypadek, że liczebniki od 11 do 19 mają

Sprawdź również:

Dodaj komentarz jako pierwszy!