koni czy konii

Czy koń ma dwa „i” w ogonie? Prawda o pisowni „koni”

Gdyby konie pisały dyktanda, na pewno obraziłyby się na formę konii. Jedyną poprawną wersją jest koni – i to nie tylko w galopie, ale też w każdym kontekście gramatycznym. Dlaczego? Sekret tkwi w historii języka, która splata się z końskim charakterem.

Dlaczego „konii” brzmi jak rżenie z przesadą?

Błąd wynika z iluzji słuchowej. Wymawiając „koń” w liczbie mnogiej („konie”), wielu użytkowników języka automatycznie dodaje drugie „i” w dopełniaczu, sugerując się podobieństwem do wyrazów takich jak „panie” → „pań” (choć tu akurat mamy zupełnie inną regułę). To tak, jakby zakładać, że skoro „babcia” ma w dopełniaczu „babci”, to „koń” powinien mieć „konci” – absurdalna analogia!

Jak Sienkiewicz podkował językową pułapkę?

W „Potopie” czytamy: „Tatarzy prowadzili za sobą trzy tysiące koni”. Gdyby Henryk Sienkiewicz napisał „konii”, prawdopodobnie husaria przegrałaby pod Wiedniem. Na szczęście mistrz pióra wiedział, że w dopełniaczu liczby mnogiej „koń” gubi nie tylko podkowy, ale też zbędne literki. To samo dotyczy współczesnych przykładów:

• „W całej stadninie nie było ani jednego koni dereszowatych” (nie: konii)
• „Zaklinacz koni” – tytuł filmowy (nie: konii)

Gdzie szukać językowych haczyków?

Błędna forma często wkrada się tam, gdzie emocje galopują szybciej niż rozsądek. W komentarzu pod filmem o protestach rolników ktoś napisał: „Braki konii w wojsku to wstyd!”. Ironia? Właśnie przez to nadmiarowe „i” całe zdanie wygląda jak kula u nogi – niepoważnie i nieprofesjonalnie.

Czy Mickiewicz jeździł na „koniach” czy „koniach”?

W „Panu Tadeuszu” znajdziemy wers: „Wpadli na dziedziniec, pałac był p