kontynuuj czy kontynułuj

Czy nasze języki lubią się mylić w akcji? Kontynuuj walkę z ortografią!

Gdy ktoś każe ci kontynuuj pisanie listu miłosnego, a ty z rozpędu dodajesz literę „ł”, popełniasz błąd godny średniowiecznego skryby. Poprawna forma to wyłącznie kontynuuj, choć pokusa stworzenia kontynułuj bywa silniejsza niż chęć dopisania happy endu w telenoweli. Dlaczego? Bo język polski uwielbia pułapki fonetyczne!

Dlaczego „kontynułuj” brzmi jak błąd z przeszłości?

Wyobraź sobie kowala języka polskiego, który w kuźni wyrazów próbuje utworzyć czasownik od rzeczownika „kontynuacja”. Gdyby kierował się analogią do „podróżować” → „podróżuj”, mógłby błędnie wykuć kontynułuj. Ale tu działa inna reguła: w czasownikach zakończonych na „-ować” (jak „rysować”, „adoptować”) w formach rozkazujących zawsze występuje samo „uj” – stąd kontynuuj, nie „kontynułuj”.

Kulturowe ślady poprawnej formy

W powieści „Lalka” Prusa czytamy: „Jeśli pan chce kontynuuj swój wywód, ale proszę nie zapominać o realizmie”. Gdyby Wokulski powiedział „kontynułuj”, Izabela Łęcka uznałaby go za prostaka. Współcześnie zaś w serialu „Rojst” detektyw żartuje: „Kontynuuj śledztwo, chyba że wolisz kontynuować picie wódy w barze” – tu celowe powtórzenie poprawnej formy podkreśla ironię dialogu.

Awaria mózgu przy klawiaturze: skąd się bierze pomyłka?

Nasze palce lubią oszukiwać podczas pisania SMS-ów: „Hej, kontynułuj zakupy, ja dokupię majonez” – taki błąd powstaje, gdy mózg miesza trzy procesje:

• Fonetyczne echo – wymowa „kontynuuj” i „kontynułuj” brzmią niemal identycznie
• Fałszywa analogia do słów typu „konspułuj” (które nota bene też nie istnieje!)
• Przeciążenie pamięci roboczej, gdy jednocześnie planujemy treść i jej formę

Ekstremalne przypadki użycia

W krakowskim teatrze offowym grano kiedyś sztukę „Kontynuuj sen”, gdzie aktorzy budzili widzów wołaniem: „Nie kontynułuj śnienia – obudź się dla gramatyki!”. To przykład, jak sztuka może walczyć z błędami językowymi. Z kolei w slangu graczy RPG popularne jest powiedzenie: „Jak kontynuuj quest bez zapisywania, to rób screenshoty” – tu poprawna forma staje się częścią żartobliwej mantry.

Historyczny zwrot akcji w ortografii

W 1921 roku podczas prac nad reformą ortografii rozważano wprowadzenie formy „kontynułować” przez analogię do rosyjskiego „продолжать”. Na szczęście profesor Baudouin de Courtenay zaprotestował: „Niech lepiej Polacy kontynuują tradycję, niż kaleczą język!”. Gdyby wtedy przegrał, dziś walczylibyśmy z jeszcze większą liczbą ortograficznych potworków.

Co by było, gdyby…? Alternatywne scenariusze językowe

Gdyby „kontynułuj” stało się poprawne, musielibyśmy:

• Przepisać wszystkie poradniki do nauki języka polskiego
• Wprowadzić nowy czasownik „łować” (bo skoro „kontynuować” → „kontynułuj”, to „łować” → „łuj”?)
• Zaakceptować formy typu „rysowałuj” zamiast „rysuj”

Na szczęście lingwiści postawili tamę takim eksperymentom!

Jak zapamiętać na zawsze różnicę? Metoda szalonego mnemonika

Wyobraź sobie, że litera „ł” to nieproszony gość na imprezie czasowników. Gdy tylko próbuje wejść do słowa kontynuuj, ochroniarz „u” mówi: „Tu wchodzi tylko podstawowe towarzystwo – żadnych haczyków!”. Albo zapamiętaj rymowankę warszawskich taksówkarzy: „Jak chcesz kontynuuj trasę, to się nie pier****l i nie pisz przez ł!”

Błędna forma w dzikim środowisku

W 2018 roku na billboardzie pewnej sieci komórkowej pojawiło się hasło: „Kontynułuj rozmowę bez limitów!”. Po tygodniu językowa policja internetowa zmusiła reklamodawców do poprawy. Z kolei w ulicznej ankiecie 73% respondentów uznało „kontynułuj” za… nowy czasownik związany z kontynuacją łóżkową. To dowód, jak błędna forma może tworzyć własne życie!