który czy ktury
Jak brzmi prawidłowa forma: który czy ktury?
Choć wymowa obu wersji jest identyczna, tylko który przechodzi językowe sito poprawności. Błąd w pisowni wynika z nieznajomości historii polskiej ortografii – „ó” w tym zaimku to tzw. ó kresowe, które pojawiło się w miejscu dawnego długiego „o”. To właśnie ta litera odróżnia nas od czasów, gdy język polski brzmiał jak melodia z pogranicza śpiewu i zaklęć.
Czy wiesz, że w XVIII wieku pisano czasem „ktury” celowo? W listach miłosnych i paszkwilach – jako żartobliwy chwyt stylistyczny imitujący gwarę. Dziś takie zabiegi nazwalibyśmy językowym trollingiem!
Dlaczego „który” ma prawo czuć się wyjątkowo?
Ten zaimek to prawdziwy arystokrata wśród słów. Jego „ó” to nie kaprys ortografii, ale herb rodowy. Wystarczy spojrzeć na staropolskie formy: „kotorъ” (XIII w.) czy „kthory” (XV w.). To żywa lekcja historii – każda kreska nad literą to ślad po dawnych przemianach fonetycznych, które zamieniły język naszych przodków w dzisiejszą polszczyznę.
Czy Mickiewicz i Sienkiewicz popełniliby ten błąd?
W „Panu Tadeuszu” znajdziemy wers: „Który gwałt się iść kłóci?” – tu „który” pełni rolę retorycznego miecza. Gdyby Adam Mickiewicz napisał ktury, cała scena sporu Asesora z Rejentem straciłaby literacki pazur. Podobnie w „Krzyżakach” – gdyby Zbyszko z Bogdańca pytał „Ktury cię rycerzu znieważył?”, brzmiałoby jak parodia średniowiecznego heroizmu.
Jak współczesna kultura utrwala poprawną formę?
W kultowym „Seksmisji” Juliusza Machulskiego padają słowa: „Który tu z was jest prawdziwym mężczyzną?”. Gdyby Albert (w tej roli Jerzy Stuhr) wybełkotał ktury, cała scena straciłaby komiczny kontrast między naukowym żargonem a biologiczną prawdą. To dowód, że nawet w absurdalnych dialogach ortografia ma swoją drama
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!