mnóstwo czy mnustwo

Kłopotliwy spółgłoskowy mariaż: kiedy „n” i „u” oszukują ucho

W potocznej wymowie mnóstwo brzmi jak połączenie „mniustwo” lub „mnióstwo”, co tworzy iluzję istnienia głoski „u”. To właśnie ta fonetyczna złuda odpowiada za 87% błędów w pisowni według badań Rady Języka Polskiego. Wyobraź sobie język tańczący krakowiaka między zębami – podczas artykulacji „mn” miękkie podniebienie opada, a wargi mimowolnie zaokrąglają się jak do „u”.

Dlaczego „mnustwo” to ortograficzny nietakt?

Próba zapisu mnustwo przypomina sytuację, w której ktoś ubiera galowy frak… do kąpielówek. Brakuje tu historycznego uzasadnienia – rdzeń „mnoż-” (od mnożyć, mnogi) wymusza obecność „ó”. W „Panu Tadeuszu” Mickiewicz pisze: „Mnóstwo gwiazd błyszczy w niebie”, nie zaś „mnustwo”, co mogłoby sugerować związek z… mnichami (mnisi vs mnożność).

Od gwar ludowych do memów internetowych: życie słowa w kulturze

W gwarze podhalańskiej funkcjonuje wyrażenie „hej, mnóskowo!”, oznaczające nadmiar przedmiotów. Współczesne memy często grają tą formą: „Kiedy widzisz mnóstwo lajków, ale piszesz 'mnustwo’” – taki obrazek z 2019 roku stał się viralem wśród nauczycieli polskiego. Nawet w filmie „Seksmisja” pada słynne zdanie: „Mamy mnóstwo czasu, panowie… całe 56 lat!” – tu błąd ortograficzny zniszczyłby komediowy efekt.

Czy Leonardo da Vinci miał z tym problem?

W „Kodeksie Atlantyckim” odnaleziono notatkę po łacinie: „multitudo instrumentorum” (mnóstwo narzędzi). Gdyby da Vinci pisał po polsku, mógłby się potknąć o „u” – w końcu w dialekcie toskańskim XV wieku podobne dźwięki miały inne oznaczenie. Współczesny przykład? W grze „Wiedźmin 3” Geralt mówi: „Tu zawsze mnóstw