nie zniszczone czy niezniszczone – razem czy osobno

Czy przedmiot może być „niezniszczony” jak superbohater?
Odpowiedź brzmi: tak, ale tylko wtedy, gdy zapiszesz to jako niezniszczone. Błąd ortograficzny rodzi się, gdy ktoś próbuje rozdzielić cząstkę „nie” od imiesłowu, tworząc nie zniszczone – tak jakby chciał opisać czynność, a nie stan. Wyobraź sobie płaszcz przeciwdeszczowy, który w reklamie ma być „niezniszczalny”, ale przez literówkę staje się… „nie zniszczalny”, czyli taki, którego nie można w tej chwili zniszczyć. Różnica? Jak między superbohaterem a zwykłym kurtkowcem trzymającym parasol.
Czy wiesz, że… W XIX-wiecznych listach miłosnych często spotykano błędny zapis „nie zniszczone”? Poeci celowo rozdzielali „nie” dla podkreślenia dramatyzmu, np.: „Serce me nie zniszczone – lecz rozdarte na dwoje”. Dziś takie zabiegi możesz legalnie stosować tylko w poezji konkretnej!
Dlaczego nawet profesorowie mylą te formy?
Winowajcą jest tu podobieństwo do konstrukcji czasownikowych. Gdy mówimy: „Proszę nie niszczyć eksponatów”, „nie” występuje osobno. Ale gdy opisujemy muzealny zabytek jako „niezniszczony przez wieki”, mamy do czynienia z imiesłowem przymiotnikowym. Najzabawniejsze pomyłki zdarzają się w grach komputerowych – niektórzy gracze piszą na forach: „Mam broń nie zniszczoną”, co brzmi jak przyznanie się do… powstrzymania się przed aktem wandalizmu!
Jak odróżnić superbohatera od wandala?
Wypróbuj test na czasownik. Jeśli możesz wstawić między „nie” a resztę wyrazu słowo „zostać” – pisz łącznie. „Stare fotografie rodzinne niezniszczone (≈nie zostały zniszczone) podczas wojny”. Gdybyś napisał „nie zniszczone”, sugerowałoby to czynność w stronie biernej: „Te dokumenty nie zniszczone przez nas wczoraj” (czyli ktoś inny mógł je zniszczyć).
Gdzie spotkasz „niezniszczone” w kulturze?
W powieści Stanisława Lema „Solaris” ocean-planeta opisany jest jako „
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!