po raz kolejny czy poraz kolejny – razem czy osobno
Kiedy „po raz kolejny” zamienia się w językową pułapkę?
Wbrew pozorom, nawet pozornie proste zwroty potrafią zaskoczyć. Poprawna forma to po raz kolejny, pisana w trzech osobnych słowach. Błąd poraz kolejny powstaje najczęściej przez złudzenie słuchowe – wymawiane szybko wyrazy zlewają się w jedno, a nasz mózg próbuje znaleźć analogię do istniejących wyrazów z przedrostkiem „po-„, jak „porazić” czy „porażka”.
Czy wiesz, że w 2017 roku pewna gazeta ogłosiła konkurs z nagrodami dla czytelników, którzy „poraz kolejny” wyślą SMS? Przeoczenie literówki kosztowało redakcję tysiące złotych – musieli uznać wszystkie odpowiedzi, zarówno te poprawne, jak i błędne!
Dlaczego nie wolno łączyć tych słów na siłę?
Klucz tkwi w budowie frazeologizmu. „Po” to przyimek rządzący narzędnikiem (kogo? co?), a „raz” to rzeczownik pełniący funkcję przysłówkową. Takie połączenia zawsze piszemy osobno, podobnie jak w wyrażeniach: „po trochu”, „po cichu” czy „po niemiecku”. Próba scalenia tworzy językowe monstrum przypominające czasownik „porazić” – zupełnie jakbyśmy chcieli kogoś porazić prądem po raz kolejny!
Jakich skojarzeń unikać, by nie wpaść w pułapkę?
Nie pomyl tego zwrotu z archaicznym „poraz” (od „porażenia”), które występuje np. w „Panu Tadeuszu”: „I poraz ostatni róg Mickiewiczowski zabrzmiał”. Współczesne użycie tego słowa ogranicza się do literackich metafor lub medycznych opisów – zupełnie inny kontekst niż powtarzalność czynności!
W jakich nietypowych sytuacjach ten błąd wychodzi na jaw?
Wyobraź sobie napis na drzwiach windy: „Poraz kolejny awaria – prosimy o cierpliwość”. Mieszkańcy mogą odnieść mylne wrażenie, że winda razi prądem (poraz-!), zamiast po prostu często się psuć. Albo reklamę suplementów: „Poraz kolejny udowodniono skuteczność!” – czyżby producent przyznawał się
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!