prośba czy proźba

Dlaczego „prośba” pisze się przez „ś”, choć czasem chce się krzyczeć „ź”?

Gdy słyszysz delikatne brzmienie tego wyrazu, odruchowo sięgasz po proźba – przecież „ź” wydaje się bardziej miękkie, prawda? Tymczasem jedyną poprawną formą jest prośba, co łatwo udowodnić, zaglądając do jej… genealogii. To słowo pochodzi bezpośrednio od czasownika „prosić”, zachowując historyczne „s” przed spółgłoską zmiękczającą. Błąd wynika z iluzji fonetycznej – w mowie „ś” i „ź” brzmią niemal identycznie, szczególnie w szybkiej wymowie.

Jak odróżnić „prośbę” od mitycznej „proźby”?

Wyobraź sobie scenę w urzędzie: petent wręcza urzędniczce kartkę z proźbą o wydanie paszportu. Kobieta marszczy brwi: „Panie Kowalski, to nie proźba, tylko prośba – jak nie poprawi, to dokumentu nie wydamy!”. Ten absurdalny dialog pokazuje, jak pisownia może wpływać na rzeczywistość. W „Zemście” Fredry Cześnik kieruje do Rejenta słynną prośbę o rękę Klary – wyobrażacie sobie, by w tytule sztuki znalazła się niepoprawna forma?

Czy istnieją sytuacje, gdzie „proźba” miałaby sens?

W powieści fantasy autorka stworzyła magiczny przedmiot zwany „Proźbą Wiatru” – artefakt miał zamieniać życzenia w rzeczywistość. Recenzenci ochrzcili go „najdroższym literackim błędem 2023 roku”, bo wydawca musiał dodrukować 10 000 naklejek z poprawką na okładkach. To dowód, że nawet w świecie magii ortografia rządzi się swoimi prawami.

Jak zapamiętać różnicę dzięki popkulturze?

W kultowym odcinku „Misia” Stanis�