przekonujący czy przekonywujący
Czy wiesz, że w jednym z najsłynniejszych polskich filmów romantycznych padło zdanie: „Jesteś najbardziej przekonujący, gdy milczysz”? Gdyby aktor użył formy z „y”, scenarzyści musieliby się tłumaczyć z błędu językowego – na szczęście miłosne wyznanie brzmiało idealnie pod względem gramatycznym!
Czy „przekonujący” ma coś wspólnego z koniem? Odkrywamy etymologiczną pułapkę
Choć mogłoby się wydawać, że przekonujący pochodzi od „konia” (przez skojarzenie z przedrostkiem „prze-”), prawda jest zupełnie inna. To przymiotnik utworzony od czasownika „przekonać”, który wywodzi się z prasłowiańskiego *konъ (znaczyć, mówić). To właśnie ta historyczna nić łączy współczesne słowo z dawnymi praktykami perswazji – nasi przodkowie „przekonywali” innych za pomocą słów, nie gestów.
Dlaczego „przekonywujący” brzmi jak językowe oszustwo?
Błędna forma przekonywujący często powstaje przez analogię do czasowników niedokonanych z przyrostkiem „-ywać”. Gdy mówimy „przekonywać” (czynność powtarzalna), niektórzy mechanicznie dodają „-ywujący” w imiesłowie. To językowa pułapka – w rzeczywistości imiesłów „przekonujący” pochodzi od czasownika dokonanego „przekonać”, który nie potrzebuje tego wydłużonego przyrostka. Wyobraź sobie, że próbujesz namówić przyjaciela na wyjazd w góry: „Ten widok z przełęczy będzie przekonujący” – tu nie ma miejsca na „y”, tak jak nie ma miejsca na wątpliwości w twojej argumentacji.
Perswazja w akcji: jak mistrzowie słowa używają poprawnej formy?
W przemówieniu noblowskim Wisława Szymborska użyła konstrukcji: „Poeta musi być przekonujący w każdym milczeniu między słowami”. Literacki przykład pokazuje, że nawet w najsubtelniejszych kontekstach forma bez „y” pozostaje jedyną dopuszczalną. Podobnie w filmie „Ida” Pawlikowskiego padają słowa: „Twoja cisza jest bardziej przekonująca niż wszystkie kazania” – tutaj poprawna pisownia współgra z minimalistyczną estetyką dzieła.
Czy komputer może popełnić błąd w tym słowie?
Autokorekta w smartfonach często gubi się w językowych niuansach. Gdy wpiszesz „przekonywujący”, niektóre edytory tekstu podkreślą błąd, inne zaś – szczególnie te z ustawieniami regionalnymi – mogą przeoczyć. To dowód, że nawet sztuczna inteligencja czasem „przełącza się” na tryb niedokonany! Prawdziwym testem jest jednak ludzkie ucho: wypowiedz na głos „To była najmniej przekonująca wymówka” i „To była najmniej przekonywująca wymówka”. Czy wyczuwasz, jak druga wersja „zacina” się językowo?
Językowa archeologia: ślady błędnej formy w historii
W „Słowniku ortograficznym” z 1936 roku odnotowano ciekawy przypadek – forma przekonywujący pojawiała się w n
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!