remont czy remąt

Czy naprawdę można „zremątować” mieszkanie? Prawda ukryta w dźwiękach

Gdy kurz farby unosi się nad pokojem pełnym puszek, jedyna pewna rzecz to remont – forma, która przetrwała w języku polskim dłużej niż większość tynków w starym budownictwie. Remąt, choć brzmi jak przekonująca alternatywa, to lingwistyczna pomyłka o zaskakująco głębokich korzeniach.

Dlaczego „ą” wślizguje się do tego słowa?

Winowajcą jest zjawisko hiperpoprawności – nadgorliwe stosowanie nosówek tam, gdzie historycznie nigdy nie występowały. W gwarach podkarpackich wymowa „remontu” jako „remątu” bywała częstsza niż dziurawy wiadro na budowie. To fonetyczne echo utrwaliło się w zbiorowej pamięci, choć pisownia pozostała nieugięta.

Śladami królewskich tapicerów: historia ukryta w literach

Słowo przywędrowało do Polski wraz z francuskimi majstrami zatrudnianymi do odnawiania warszawskich pałaców. Dokument z 1765 roku opisujący remont komnat króla Stanisława Augusta zawiera dokładnie tę samą pisownię, co współczesne ogłoszenia w sieci. Ciekawe, że w tym samym okresie pojawiały się próby zapisu „remąt” – wszystkie skreślone czerwonym atramentem przez urzędowych językowych nadzorców.

Literackie rusztowania: jak pisarze utrwalali poprawność

W „Lalce” Prusa czytamy o remoncie kamienicy, podczas gdy Tuwim w jednym z listów żartobliwie proponował „zremątować rzeczywistość”. Ten drugi przykład pokazuje, jak świadomi językowo twórcy używali błędnej formy dla efektu komicznego – dokładnie tak, jak dziś memy internetowe.

Współczesne potyczki z wiertarką ortografii

W serialu „Ranczo” pewna bohaterka oznajmia: „Zrobię tu remąt, że sąsiadom oczy wypatroszy!” Ta celowa deformacja słowa świetnie oddaje wiejski koloryt, jednocześnie utrwalając w widzach świadomość poprawnej formy przez kontrast. Z kolei w reklamach marketów budowl