również czy równierz

Czy istnieje magiczne „ż” w słowie „również”?

Gdyby polska ortografia miała swojego złego bliźniaka, równierz z pewnością nosiłby czarny kapelusz. Poprawna forma to bezdyskusyjnie również – partykuła, która od XV wieku konsekwentnie odmawia współpracy z literą „ż” na końcu. Ale dlaczego tylu ludzi uparcie dodaje do niej haczyk? Odpowiedź kryje się w pułapkach języka mówionego, gdzie „ż” i „sz” brzmią jak zawodowi oszuści fonetyczni.

Dlaczego mózg lubi pisać „równieź”, choć to błąd?

Wyobraź sobie, że język polski to wielki bal maskowy. Głoska „ż” przebiera się za „sz”, a „rz” udaje, że nie ma związku z „ż”. W takim tłumie łatwo zgubić haczyk nad „ż” w pośpiechu. Błędna forma równierz powstaje często przez analogię do słów typu „zawszeż” lub „dlaczegoż”, gdzie końcowe „ż” faktycznie występuje. Paradoksalnie, im ktoś więcej czyta, tym częściej może wpadać w tę pułapkę – nasz mózg uwielbia szukać wzorców, nawet tam, gdzie ich nie ma.

Jak rozpoznać ortograficznego oszusta?

W powieści „Lalka” Prus wielokrotnie używa również, gdy opisuje zarówno świat arystokracji, jak i biedoty. Gdyby napisał „Stanisław Wokulski równierz kupił kamienicę”, redaktorzy mieliby historyczny atak furii. Współcześnie podobne emocje budzi np. mem z Królową Śniegu mówiącą: „Zamarznijcie, moi przeciwnicy, i równierz wasze głupie zasady ortografii!”.

Czy istnieje sytuacja, gdy „równieź” byłoby poprawne?

Tylko w alternatywnym wszechświecie, gdzie język polski ewoluował jak esperanto. W 1927 roku podczas prac nad reformą ortografii rozważano uproszczenie niektórych końcówek, ale żaden poważny językoznawca nie zaproponował „równieź”. Ciekawostka: w gwarze podhalańskiej spotyka się wymowę „róuneś”, ale pisownia pozostaje nieugięta –

W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania