rzekomo czy żekomo
„Rzekomo” czy „żekomo” – która forma przetrwała próbę czasu i dlaczego?
Gdyby słowa miały swoje paszporty, rzekomo nosiłoby w rubryce „pochodzenie” pieczątkę staropolskiej mowy. To właśnie XVII-wieczne czasopismo „Merkuriusz Polski” utrwaliło ten przysłówkowy kształt, podczas gdy żekomo pozostaje językowym UFO – widywanym w internecie, ale nieuznanym przez żaden słownik. Dlaczego ta konkretna litera „r” przetrwała? Sekret tkwi w rdzeniu słowa: „rzec” (mówić), od którego pochodzi cała konstrukcja.
Czy „żekomo” to błąd czy regionalizm?
Wielu użytkowników języka broni formy z „ż” argumentując: „przecież mówimy «żółty», nie «rzółty»!”. To klasyczny przykład fałszywej analogii fonetycznej. Choć w wymowie „rz” i „ż” brzmią identycznie, ich etymologia rozchodzi się jak dwie nitki w koronce. Próba pisania „żekomo” przypominałaby tworzenie nowego słowa „żodziciel” zamiast „rodzic” – historycznie bezsensowna, choć fonetycznie zrozumiała.
Czy wiesz, że… W 1921 roku podczas prac nad reformą ortografii rozważano zmianę „rz” na „ż” w niektórych wyrazach? Gdyby pomysł przeszedł, może pisalibyśmy „żekomo” – na szczęście językoznawcy uznali, że nie warto burzyć historycznej spuścizny dla uproszczeń.
Jak filmowe dialogi utrwalają błędy?
W kultowej komedii „Miś” Stanisława Barei padło zdanie: „Rzekomo ukradli, ale pewnie sami zgubili”. Gdyby scenarzyści wybrali formę z „ż”, ten tekst straciłby drugie dno – aluzję do propagandowego zakłamania. To pokazuje, że nawet pozornie neutralny przysłówek może nieść ideologiczny ładunek. Współczesne seriale często popełniają odwrotny błąd: w jednym z odcinków „Rancza” postać mówi „żekomo się zakochał”, co językoznawcy uznali za przejaw celowej stylizacji potocznej.
Dlaczego poeci kochają „rzekomo”?
Wisława Szymborska w wierszu „Schyłek wieku” użyła konstrukcji: „Rzekomo bezstronni świadkowie/ kręcą głowami na znak potępienia”. Literacka gra autorki polegała na zestawieniu pozornej neutralno�
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!