szósty czy szusty
Czy szósty pisze się przez „ó” czy „u”? Tajemnica cyfry sześć
Gdy zegar wybija północ, a ty próbujesz zapisać kolejność wydarzeń, nagle pojawia się dylemat: szusty dzień miesiąca czy szósty? Odpowiedź tkwi w… średniowieczu. Poprawna forma to wyłącznie szósty, a błąd wynika z kaprysu naszej wymowy, która uparcie zaciera historyczne ślady.
Czy wiesz, że w XVI wieku mówiono „szoosty”, wyraźnie artykułując obie samogłoski? Dziś wymowa się skróciła, ale pisownia pozostała jak językowy pomnik – dlatego właśnie „ó” to nie przypadek, a historyczny ślad!
Dlaczego „szósty” brzmi jak „szusty”, ale nie może nim być?
Wyobraź sobie kowala, który kuł żelazo. Słowo „kuć” ma „u” otwarte, ale liczebnik „szósty” pochodzi od staropolskiego „sześć” – tu „ó” wymusza rdzeń wyrazu. Gdybyśmy pisali szusty, rozwalilibyśmy więź z „sześcioma” krasnoludkami czy „sześciorgiem” drzwi. To tak, jakby zmienić nazwisko Mickiewicza na „Mickiewicz” pisane przez „u”, bo ktoś źle usłyszał.
Gdzie najczęściej czyha pułapka na niewprawnych piszących?
W serialu „Ranczo” jedna z bohaterek pyta: „To już ten szusty kielon, co?”. Scena celowo wykorzystuje błąd językowy dla komizmu, pokazując, jak łatwo ulec fonetycznej iluzji. W rzeczywistości nawet Jan Kochanowski w frasce „O doktorze Hiszpanie” użył formy „szósty”, gdy opisywał kolejne kielichy wina – i to w czasach, gdy ortografia była jeszcze kapryśna!
Czy istnieją sytuacje, gdzie „szusty” może być poprawne?
Tylko w jednym kontekście: jeśli nazywasz tak… potwora z dziecięcej wyliczanki. W gwarach śląskich czasem słychać „szusty ząb”, ale to lokalny koloryt, nie norma. Gdy piszesz urzędowe pismo czy szkolne wypracowani
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!