szybko czy szypko
Czy da się biec jednocześnie szybko i szypko?
Odpowiedź brzmi: tylko wtedy, gdy twoje nogi poruszają się w tempie szybko, a pióro w ręku uparcie stawia literkę „y” zamiast „z” z kropką. Poprawna forma tego przysłówka to wyłącznie szybko, podczas gdy szypko to błąd ortograficzny tak uparty, że mógłby wygrać konkurs w przeciąganiu języka na siłowni błędów językowych.
Czy wiesz, że w 1922 roku pewien dziennikarz sportowy opisał bieg Maratonu Warszawskiego słowami „szypko jak wicher”? Gazeta wydrukowała sprostowanie, w którym zasugerowała, że redaktorowi najwyraźniej „szypko” się spieszyło… do drukarni!
Dlaczego nasze uszy zdradzają nas przy tym słowie?
Winowajcą jest tu dźwięk „ż” wymawiany jak „rz”, który w połączeniu z „y” tworzy fonetyczną pułapkę. W gwarach podhalańskich czy śląskich rzeczywiście można usłyszeć zmiękczoną wymowę zbliżoną do „szypko”, ale literacka polszczyzna nie pozostawia złudzeń – w pisowni króluje „ż” (wymawiane jak „rz”) i „y” razem tworzące szybko.
Czy „szypko” istnieje w jakimkolwiek języku?
Odpowiedź brzmi: tak, ale… tylko w języku esperanto! Słowo „ŝipko” oznacza tam mały statek. To doskonały przykład, jak jedna litera może przenieść nas z tempa biegu na pokład żaglówki. W polszczyźnie jednak szypko pozostaje językowym wrakiem – niezatapialnym błędem, który wciąż wypływa w szkolnych wypracowaniach i internetowych komentarzach.
Jak literackie smaki pomagają zapamiętać poprawną formę?
Julian Tuwim w „Lokomotywie” mógł napisać: „Szybko, szybciej, najszybciej, dudni, stuka, łomoce”, ale wybrał „Buch – jak gorąco! Uch – jak gorąco!”. Gdyby jednak chciał opisać pociąg ekspresowy, na pewno użyłby „szybko” – tak jak Maria Konopnicka w „Rotrze”, gdzie „szybkie konie” niosą rycerzy na bitwę. Współczesnym odpowiednikiem może być tekst piosenki Kazika: „Twój komputer działa szybko, ale mózg wolno” – tu rym naturalnie podkreśla ortografię.
Czy zwierzęta pomogą nam w nauce ortografii?
Wyobraź sobie żółwia ścigającego się z zającem. Jeśli powiesz: „Ten żółw biegnie szypko!”, zajęczy śmiech będzie
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!