u nas czy unas – razem czy osobno
Czy wiesz, że w XVIII-wiecznych pamiętnikach szlacheckich błędne zapisy „unas” pojawiały się częściej niż dzisiaj? Ówcześni skrybowie czasem łączyli przyimki z zaimkami na wzór francuskiego „chez nous”, tworząc językowe hybrydy zupełnie obce polszczyźnie!
Gdzie kryje się diabeł: dwie litery i jedna spacja
Rozstrzygnięcie sporu o „u nas” vs „unas” przypomina detektywistyczne śledztwo. Poprawna forma zawsze rozbija się na dwa osobne wyrazy – to połączenie przyimka „u” z zaimkiem „nas”. Błąd powstaje, gdy potraktujemy je jak zrost pokroju „naprawdę” czy „dlaczego”, choć żadna z tych analogii nie ma tu zastosowania.
Dlaczego nawet inteligentni ludzie mylą te formy?
Winowajcą jest efekt fonetycznego zlania. W szybkiej wymowie „u nas” rzeczywiście brzmi jak jednolity twór, szczególnie w zdaniach typu: „Zaparkowałem u nas pod bramą” (wymowa: /unas/). To samo zjawisko odpowiada za popularność błędów typu „naprawdę” vs „na prawdę”, ale w naszym przypadku działa w drugą stronę.
Czy „unas” może być kiedyś poprawne?
Językoznawcy przestrzegają: połączenie przyimka z zaimkiem w jeden wyraz następuje tylko w ściśle określonych przypadkach historycznych. Formy typu „dookoła” (zamiast „do okoła”) czy „naprzeciwko” utrwaliły się na stałe, ale „unas” pozostaje językowym potworkiem. Ciekawostka: w gwarach podhalańskich spotyka się zapisy „unás” oznaczające „u nas w górach”, ale to lokalny koloryt, nie norma!
Literackie potyczki z błędem
W „Lalce” Prusa czytamy: „U nas nawet zimą nie brakowało gości”. Gdyby Prus napisał „unas„, redaktor naczelny „Kuriera Warszawskiego” pewnie dostałby białej gorączki. Współcześnie ten błąd regularnie pojawia się w komediach romantycznych – bohaterka w SMS-ie pisze: „Wpadnij do unas po kolacji”, co prowadzi do zabawnych nieporozumień, gdy adresat szuka ulicy Unas w nawigacji.
Jak zapamiętać różnicę dzięki… kawie?
Wyobraź sobie, że „u” to filiżanka, a „nas”
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!