wór czy wur
Czy „wur” to nowa moda językowa? Dlaczego tak wielu się myli?
Gdyby worki mogły mówić, pewnie śmiałyby się z nas do łez. Jedyna poprawna forma to wór, podczas gdy wur to językowa pułapka zastawiona przez dźwięki i pozorne analogie. Ten pozornie prosty wyraz kryje historię sięgającą średniowiecza, a błąd wynika z wyjątkowo podstępnego zbiegu okoliczności fonetycznych.
Czy wiesz, że w XVI wieku „wór” zapisywano jako „wor”? Dopiero późniejsza zmiana ortografii utrwaliła „ó”, ale w gwarach śląskich do dziś słychać archaiczne „wur” – to właśnie stąd bierze się współczesny chaos!
Dlaczego „wur” brzmi tak przekonująco dla ucha?
Winowajcą jest tzw. mazurzenie – zjawisko dialektalne charakterystyczne dla większości dialektów polskich, gdzie głoski sz, ż, cz, dż zlewają się z s, z, c, dz. Gdy ktoś mówi „wur” zamiast „wór”, nieświadomie naśladuje gwarowe wymowy z okolic Łowicza czy Kaszub. W filmie Rękopis znaleziony w Saragossie jeden z bohaterów pyta: „Masz może pusty wur na te skarby?” – celowo użyto tu gwary, by podkreślić ludowy charakter postaci.
Jak odróżnić prawdziwy wór od językowej podróbki?
Wyobraź sobie staropolskiego kupca na jarmarku. Krzyczy: „Worki pszeniczne! Worki lniane!” Jego współczesny odpowiednik w hipermarkecie nieświadomie powiela błąd, pisząc „wury biodegradowalne” na tabliczce. W literaturze efekt ten wykorzystał Tadeusz Konwicki w Kalendarzu i klepsydrze, opisując komiczny incydent z urzędnikiem, który w oficjalnym dokumencie wspominał o „wurach na śmieci„.
Czy istnieją sytuacje, gdzie „wur” byłby dopuszczalny?
Tylko w dwóch przypadkach: jako nazwa własna lub celowy zabieg artystyczny. W powieści science-fiction Lód Jacka Dukaja pojawia się planeta Wur-7, co stanowi nawiązanie do błędnej pisowni. Z kolei raper Taco Hemingway w u
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytać dalej, podaj adres e-mail!Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!