Motyw agresji – Motyw literacki

Każdy z nas spotyka się na co dzień z agresją. Niektórzy częściej, inni rzadziej, czasami wynika ona ze środowiska, w jakim się obracamy, a czasem to my sami jesteśmy agresorami. „Nowa Encyklopedia Powszechna PWN” definiuje agresję jako zachowanie, którego celem jest sprawienie bólu, cierpienia, szkody. Może być wyrażane za pomocą czynności, słów, czy symboli. Zazwyczaj skłonność do agresywnych zachowań kształtuje się pod wpływem konkretnych życiowych doświadczeń, będących źródłem silnych, negatywnych emocji. Nie brak agresji w historii świata, kiedy to jedno państwo najeżdżało na drugie, chcąc zdobyć jak największe terytorium oraz poddanych. W literaturze motyw ten występuje równie często. W co drugiej książce dobro zmierza się ze złem, które pragnie zniszczyć głównego protagonistę, bądź chce zapanować nad światem.

Doskonałym przykładem na zobrazowanie tego motywu jest zachowanie Kaina z Biblii, a dokładniej z Księgi Rodzaju. Był on starszym z synów Adama i Ewy. Zajmował się uprawą roli. Pewnego dnia, gdy wraz z bratem Ablem składał ofiarę Bogu, wydarzyło się coś, co popchnęło go do podjęcia przyszłych okropnych decyzji. Bóg spojrzał na podarowany mu przez Abla tłuszcz ze zwierząt trzody, którą się zajmował, natomiast na dar Kaina nie chciał patrzeć. Mężczyzna zezłościł się i stał się ponury. Po jakimś czasie, przez rosnącą w nim zazdrość, rzucił się na brata i go zabił. Jak widać, jego agresja wynikała z pewnego doświadczenia, które pozostawiło w nim swoje piętno. Został ukarany przez Boga krwawym znakiem na czole. Obecnie istnieje frazeologizm 'kainowe znamię’, które oznacza piętno zbrodniarza, które nigdy nie zostanie wymazane.

Drugim przykładem, również związanym z Bogiem i wiarą, są mordy chrześcijan z powieści „Quo Vadis” Henryka Sienkiewicza. Chrześcijanie właściwie niczym nie zawinili Rzymianom, a jednak ci traktowali ich jak podludzi. Cesarz Neron, który był człowiekiem niezrównoważonym i agresywnym w wielu sytuacjach, chcąc odsunąć od siebie podejrzenia podpalenia Rzymu, oskarżył o to wyżej wspomnianą mniejszość. Zorganizował igrzyska, na których wystawił niewinnych ludzi na pożarcie rozwścieczonym zwierzętom, których agresja wynikała z wygłodzenia, czy na spalenie na krzyżu. Niestety nie wiadomo, jakie było dzieciństwo cesarza, więc jedyne znane motywy jego postępowania to chęć bycia wielbionym przez ludność oraz pragnienie posiadania władzy absolutnej.

W dramacie „Balladyna” Juliusza Słowackiego, tytułowa bohaterka jest kobietą, która nie zawaha się przed niczym podczas pięcia się w szczeblach hierarchii. Początkowo jest zwykłą, ubogą dziewczyną, która jednak przez faworyzację matki zaczyna mieć wyolbrzymione mniemanie o sobie i własnej wartości. Kiedy ona i jej siostra dostają szansę na zostanie żoną króla, Balladyna nie waha się przed zabiciem jej, byleby tylko osiągnąć władzę. Podobnie jak Kain, zyskuje krwawe znamię po zabójstwie. Tak jak postać biblijna, pierwszą jej ofiarą było rodzeństwo, a więc można przypuszczać, że autor czerpał inspirację z Pisma Świętego. W kolejnych aktach tragedii dochodzi do kolejnych morderstw, często wykonywanych pod wpływem impulsu. Balladyna wyrzekła się nawet własnej matki i skazała ją na ogromne cierpienie. Jedynym, co mogło ją powstrzymać, było uderzenie piorunem.

Stosunkowo nietypowym przykładem jest sytuacja ukazana w powieści „Cudowny chłopak” autorstwa Raquel Jaramillo. Główny bohater, August po raz pierwszy idzie do publicznej szkoły. Wcześniej, rodzice prowadzili dla niego nauczanie domowe. Był ku temu