Motyw autotematyzmu – Motyw literacki

Mówiąc o autobiografizmie, należy dokonać pewnych rozróżnień. Autobiografizm utworu literackiego zakłada tożsamość autora, narratora i bohatera. A. Stasiuk jest niewątpliwie jednym z ciekawszych współczesnych pisarzy. Twórca o niebanalnej biografii jest często porównywany do Hłaski, Tyrmanda czy Nowakowskiego. Analizując jego twórczość krytycy często zwracają uwagę na mityzację, powrót do dzieciństwa, motyw inicjacji, podróży czy pustki egzystencjalnej. Wszystko to można odnaleźć w cyklu opowiadań zatytułowanych „Przez rzekę”. Cykl Stasiuka składa się z dwunastu opowiadań. Można je podzielić na dwie części – pierwsza – obejmująca trzy opowiadania – zawiera wspominania z okresu dzieciństwa. „Chodzenie do kościoła” to wspomnienie najdawniejsze. Narrator wspomina niedziele swojego dzieciństwa, które kojarzą mu się nieodłącznie z uczęszczaniem na msze. Początkowo do kościoła chodziło się z rodzicami, którzy obserwowali zachowanie synów i tylko czekali, by zwrócić im uwagę. Młodzi chłopcy robili wszystko, aby wyrwać się spod opieki, jednak nie mieli szans – ojcowie bezwzględnie „wyłuskiwali” ich z tłumu i wzrokiem wskazywali drzwi kościoła. „Chodzenie do biblioteki” to kolejny etap dorastania, to czas fascynacji dziewczętami, młodymi kobietami. „Chodzenie na religię” to kolejny powrót do dzieciństwa i jego fascynacji. Lekcje religii odbywały się na skraju osiedla. Po zakończonych zajęciach ksiądz odwoził chłopców do domu. Możliwość przejechania się samochodem proboszcza – był szczytem marzeń. Ksiądz zabierał kilku chłopców do swojego volkswagena. Było to niesamowite doznanie, gdyż w porównaniu ze starymi warszawami samochód był bardzo nowoczesny. Bohaterowie Stasiuka podobnie jak ma to miejsce w przypadku Nowakowskiego poruszają się w zamkniętym świecie, w którym alkohol leje się strumieniami, a bohaterowie pławią się w marazmie, beznadziei i własnym nieszczęściu. Ich życie toczy się w podrzędnych spelunkach, barach, knajpach, zniszczonych mieszkaniach i małych, sennych miasteczkach. Są to ludzie w pewnym stopniu przegrani, a do klęski doprowadziła ich wódka, brak silnej woli, a także środowisko, w jakim dorastali. Nie czują się jednak z tego powodu poszkodowani. Przyjmują swoją egzystencję ze stoickim spokojem. Nie dążą do zmiany. Wydaje się, że są pogodzeni z losem i pogrążeni w marazmie. Wiele godzin i dni mija im na poszukiwaniu alkoholu czy innych środków odurzających.
Motywy autobiograficzne są obecne także w twórczości A. Wata. Poeta jest autorem dziennika, a nawiązania do biografii znajdują odzwierciedlenie także w wielu utworach poetyckich. Motywy autobiograficzne pojawiają się przede wszystkim w „Snach sponad Morza Śródziemnego”. Sen pierwszy ma wyraźne tło autobiograficzne. Jest to sen opowiadany w czasie wizyty u psychoanalityka. Wat przywołuje tu dwa wydarzenia ze swojego życia. Pierwsze wiąże się z letnim spacerem w Otwoc