Motyw axis mundi – Motyw literacki

Motyw literacki ,,axis mundi” jest jednym z mniej znanych. Istnieje wiele rzeczy, o których warto wspomnieć, pisząc o nim. Wiele osób nawet nie wie, co on oznacza. To chyba pora, by się dowiedzieć!
Dosłownie tłumaczony zwrot ,,axis mundi” oznacza oś świata, pępek świata, miejsce, z którego bierze się początek świata dla jakiejś grupy lub osoby. W przypadku literatury naszym pępkiem świata jest obiekt, na którym skupia się autor. Może być to ważny dla niego dom czy kościół, ale także na przykład miasto. Jest to dla niego tak zwana mała ojczyzna, czy też ojczyzna prywatna. Region, z którym bohater się identyfikuje.
Inspiracją dla powojennych pisarzy używających tego motywu jest proza Brunona Schulza, między innymi jego ,,Sklepy Cynamonowe”. W opowiadaniach opisywał on dzieje rodziny Drohobycz. Wiemy, że miejsce jej zamieszkania, to rodzinne miasteczko autora, czyli – jak wiemy – jego mała ojczyzna, axis mundi, miejsce, gdzie zaczął się jego świat. Jako przykład można podać nawet Biblię, gdzie axis mundi to Eden, ogród, w którym żyli pierwsi ludzie, Adam i Ewa. Miejsce, gdzie wszystko się zaczęło.
Jeśli pomyślimy, motyw axis mundi znajdziemy w wielu bardziej i mniej znanych utworach. Jest on chociażby w ,,Panu Tadeuszu” Mickiewicza. Soplicowo możemy uznać za małą ojczyznę, miejsce, które pozostaje niezmienione względem zdarzeń, w każdym kącie wyczuwa się tęsknotę do utraconej ojczyzny. W dodatku pojawia się w nim silny patriotyzm, widzimy chęć odzyskania ojczyzny i poczucie, że nadal jest się Polakiem, polską kulturę, tradycję, a to wszystko mimo, że Polski nie ma na mapie. Możemy uznać to miejsce za odzwierciedlenie całej naszej ,,dużej” ojczyzny. Możemy powiedzieć też o książce ,,Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej. Akcja powieści skupia się wokół, jak wskazuje tytuł, rzeki Niemen. Kraina ta stanowi dla bohaterów swoistą małą ojczyznę.
Jeśli już wymieniamy przykłady, nie można ominąć ,,Chłopów” Władysława Reymonta, gdzie społeczność Lipiec to swoiste axis mundi, czy nawet ,,Dolinę Issy” Czesława Miłosza, gdzie pojęciem ,,prywatnej