Motyw listu – Motyw literacki

"; ólu istnienia. Przykładem powieści epistolarnej tego okresu są „Cierpienia młodego Wertera” Johanna Wolfganga Goethego. Tytułowy Werter na kartach powieści pisze listy do swojego przyjaciela Wilhelma, w których dzieli się z nim swoim życiem. Opowiada o ukochanej Lotcie, w której jest nieszczęśliwie zakochany, o swojej pracy, o podróżach itp. Tak jak już wspomniałam motyw list w tym przypadku pozwala na wyrażenie uczuć bohatera i opis jego przeżyć wewnętrznych. Doskonale naśladuje także prawdziwe listy, które ludzie wysyłali sobie, aby pozostawać ze sobą w kontakcie, poprzez umieszczanie miejscowości i daty w nagłówku.
Przykładami prawdziwych listów, które miały za zadanie podtrzymanie kontaktu i opowiedzenie o wydarzeniach ze swojego życia, mogą być listy Juliusza Słowackiego do matki. Poeta darzył rodzicielkę serdecznym uczuciem i bardzo za nią tęsknił podczas pobytu na emigracji. Dzięki temu, że listy zachowały się do współczesnych czasów, możemy poznać emocje, przeżycia i biografię Juliusza Słowackiego. Ze względu na charakter językowy, jest to także swego rodzaju dorobek literacki poety.
Motyw listu pojawia się także w utworze „Powrót posła”. Krótki bilecik na temat samopoczucia staje się pretekstem do długiego wywodu Podkomorzego na temat sensu wychowania. W III części „Dziadów” natomiast list obnaża mechanizmy działania aparatu carskiej Rosji. W ówczesnym caracie przejmowanie i czytanie cudzej korespondencji było „normalnym” zwyczajem represjonowania przeciwników politycznych cara.
W „Zemście” Aleksandra Fredry Cześnik postanawia napisać list od Wacława do Klary. W tym wypadku dokument – gdyby powstał – stałby się symbolem i narzędziem intrygi. Ostatecznie pisanie listu przerodziło się w komizm sytuacyjny, ponieważ Dyndalski spisywał każde słowo, które wypowiadał Cześnik – nawet jego ulubione wtrącenie „mocium panie”!
Warto wspomnieć także o motywie listu w utworze Marka Hłaski „List”. Jest to opowieść o człowieku, który swoje życie spędza na czekaniu na tytułowy list. Nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego, gdyby nie to, że bohater wie, że nikt do niego nie napisze. Czeka więc na coś, co nigdy się nie zdarzy, podobnie jak czeka się na Godota. List staje się więc symbolem beznadziei i nadziei równocześnie. Jakimś złotym runem, które każdy chce zdobyć, które może odmienić życie.
Współcześnie motyw listu wykorzystał też Eric-Emmanuel Schmitt w swojej książce „Kobieta w lustrze”. Książka opowiada trzy różne życia, trzech różnych kobiet z trzech różnych epok. Historia jednej z nich, Hanny, zostaje opowiedziana poprzez jej listy do przyjaciółki Gretchen. Arystokratka poprzez korespondencje utrzymuje bliski kontakt z koleżanką, ale też przechodzi swoistą psychoterapię. W listach jest otwarta, bezpośrednia i przede wszystkim szczera. Jest to tym bardziej ważne, im więcej udawać musi przed swoim mężem. Można więc powiedzieć, że pisanie jest jej prawdziwym światem, a realne życie podobne do szklanej kuli, którymi tak się zachwyca.
Podsumowując: motyw listu pojawia się w literaturze od wielu lat i zapewne przetrwa kilkaset kolejnych. Za pomocą listu można m.in. przekazać informacje, opowiedzieć o swoim życiu, stworzyć poczucie bliskości z kimś kto jest daleko, uknuć intrygę, wyznać miłość czy złamać prawo.