Motyw niewoli – Motyw literacki

"; enfeld narzeka na bezczynność. Skarży się na brak mebli, co powoduje, że człowiek jest zmuszony do bycia w ciągłym ruchu. Wszyscy wałęsają się bez celu, nie wiedzą, co mają ze sobą począć. Brakuje pomieszczeń, w których można by spokojnie porozmawiać. Niektórzy wzywani są do lekkich prac, co stanowi urozmaicenie dnia. Nie ma jednak stałych godzin zajęć i odpoczynku, które zapewniłyby człowiekowi poczucie stabilizacji: „Psy szczekają, konie rżą, ptaki ćwierkają, niewolnicy tyrają, ale my, ludzie w getcie, wegetujemy, będąc ciężarem dla siebie samych. Straciliśmy sens życia. Nie trzeba nas wyrzucać na gnój, leżymy tam już od pierwszej chwili, w której przybyliśmy do getta. Bezczynność wżarła się w nas do szpiku kości i stopniowo napełniła nas wstrętem do wszystkiego”.
Rosenfeld relacjonuje także akcję wysiedlania. Jest to coś nowego, co pozwala mieszkańcom getta wyrwać się z marazmu. Na ulicach pojawiają się obładowani ludzie zmierzający w jednym kierunku. Ten, kto upadnie, już się nie podnosi. Niektórzy podjęli decyzję, że nie ruszą w tę drogę i popełnili samobójstwo. Jeden z zapisków dotyczy rewii, która obyła się w Domu Kultury. Autor ocenia ją pozytywnie jako przygotowaną w starym stylu. Również tematyka miłości, małżeństwa i rodziny spotyka się z jego aprobatą. Rosenbaum zauważa, że autorzy starają się unikać aktualnych tematów: „Nawet obrazek o charakterze skeczu Plotki z getta ogranicza się do powierzchownych aluzji. Tutaj miejsce byłoby na przedstawienie z dowcipem, humorem (wisielczym humorem) i satyrą czegoś szczególnego dotyczącego unikalności getta w Litzmannstadt”.
Kolejny zapis dotyczy funkcjonującego w getcie Domu Kultury. Kronikarz zauważa, że przed budynkiem znajduje się sporo młodych ludzi w większości dobrze ubranych, którzy z zainteresowaniem przeglądali repertuar. Zwraca uwagę na walory budynku, w którym znajduje się sekretariat, szatnia, przestronne foyer, a także gwar rozmów w różnych językach, co przywodzi na myśl atmosferę wielkiego miasta. Również orkiestra robi wielkie wrażenie. Muzycy są w ciemnych garniturach, nikt zdaje się nie pamiętać, że w ciągu dnia ciężko pracują. Kolejny obraz to zapisy wizyty u lekarki mieszkającej na peryferiach. Jest zadowolona, że nie mieszka w centrum i cieszy się, że spędza całe dni w pracy mimo iż nie może pomóc wielu ludziom. Problemem jest głód, na który nic nie można zaradzić. On wywołuje kolejne choroby, które prowadzą do śmierci. W pewnym momencie nad domem przelatuje bocian. Lekarka dziwi się, że może tak bez pytania lecieć, dokąd chce. Wspomina, że mieszkańcy getta do tego stopnia przyzwyczaili się ograniczenia wolności, że trudno im uwierzyć, że poza murami Zycie wygląda inaczej.
Autorką dzienników jest także Mindla Kuper. Autora porusza kwestie związane z wyżywieniem, opisuje rozmiary racji żywnościowych, które przysługują członkom rodzin. Zauważa, że wszyscy czekają z cierpliwością aż się ociepli, bo wtedy będzie łatwiej o pożywienie. Głód dominuje nad innymi aspektami życia autorki: Głód jest coraz większy. Jakże pragnę z rana, ażeby ojciec mój ż odchodził, wtedy czym prędzej zeskakuję z łóżka i zjadam cały chleb, co mi mama zostawia na cały dzień. Boże, co się ze mną zrobiło, przecież nie umiem się wstrzymać, a potem cały dzień głoduję. Jakże chciałabym być inna. Boże zlituj się nade mną. Cały dzień piję surową wodę i ocet pozostały z konserwowanych buraków i z tym czekam do godz.7 wieczór”.
Kończąc rozważania należy stwierdzić, że pozbawienie wolności, długotrwała niewola, egzystencja w skrajnych warunków w znaczącym stopniu wpływa nie tylko na stan fizyczny, ale również psychiczny. Osoby, które doświadczyły traumatycznych wydarzeń, mają problemy z odnalezieniem się w nowej rzeczywistości, z przystosowaniem się do niej. Są okaleczone na całe życie.