Motyw piękna – Motyw literacki

Rozważania nad tematem motywu piękna w literaturze należy rozpocząć od definicji piękna – jest to zespół cech (proporcje kształtów, harmonia dźwięków bądź barw, wewnętrzna doskonałość), które sprawiają, że coś budzi zachwyt. W literaturze motyw piękna kształtowały estetyczne poglądy danej epoki literackiej. W Biblii spotykamy się z dwoma rodzajami piękna: ludzkim – który reprezentuje m.in. Sara, żona Abrahama (której niezwykła uroda budzi powszechny zachwyt), oraz harmonijnym, który zostaje przedstawione w „Pieśni nad pieśniami” gdzie Oblubienica i Oblubieniec zachwycają się doskonałą harmonią swoich ciał. Warto również wspomnieć o Marii, matce Jezusa, która przyszła na świat wolna od grzechu pierworodnego i uznana została za piękną. W mitologii greckiej piękno objawia się przede wszystkim w postaci Afrodyty, która była nie tylko boginią miłości, ale także boginią piękna. Doskonałą urodą odznaczali się wszyscy bogowie olimpijscy (nie licząc Hefajstosa), jednak za ideał męskiego piękna można bez wątpienia uznać Apolla. Najpiękniejszą śmiertelną kobietą była Helena, w której zakochał się Parys. Helena stała się powodem wybuchu wojny trojańskiej. W starożytności za ideał piękna uznawano doskonałą harmonię proporcji i kształtów. Oprócz tego starożytni uważali, że piękne jest to, co praktyczne i użyteczne. Dante Alghieri – autor „Boskiej komedii” – za piękno doskonałe i absolutne uznał Trójcę Świętą, która podziwiana jest w Pieśni XXXIII (zatytułowanej „Raj”) wspomnianego utworu. Dante opisuje ją jako trzy różnobarwne obręcze. Co ważne, koło ma według starożytnych kształt idealny, więc pojawienie się obręczy jako symbolu Trójcy Świętej nie jest przypadkowe. Szczególny zachwyt budzi w autorze postać Chrystusa. Poeta zdaje sobie jednak sprawę, że nie będzie zdolny w pełni oddać jego mistycznego piękna, gdyż jego język nie jest wystarczająco bogaty. Petrarca w „Sonetach do Laury” ukazuje postać kobiety przepięknej zarówno fizycznie, jak i duchowo. Szekspir w „Sonetach” pozwala czytelnikom poznać tajemniczego młodzieńca, którego piękno musi zostać uwiecznione i ochronione przed niszczycielskim wpływem czasu. Naborowski w utworze „Na oczy królewny angielskiej” portretuje postać angielskiej królewny, której oczy są tak piękne, że nie można ich opisać słowami. Poeta porównuje je do pochodni, gwiazd, słońca i bogów. Z kolei Johann Wolfgang von Goethe w powieści „Cierpienia młodego Wertera” kreuje postać Lotty, która jest dla tytułowego bohatera ideałem piękna. Jej niezwykłe piękno zamknięte jest w prostocie i rozkwita dopiero w otoczeniu natury. Werter zachwyca się pięknem natury, która wywiera ogromny wpływ na stan jego duszy. W „Giaurze” Byron przedstawia najpiękniejszą z kobiet – Leilę. Gdy kobieta umiera, Giaur nie może zapomnieć o jej pięknie. Adam Mickiewicz w „Sonetach krymskich” zachwyca się pięknem ojczystej Litwy, patrząc na piękno Krymu i orientalnej natury, które budzą refleksję o nietrwałości dzieł człowieka. W „Balladynie” Juliusza Słowackiego jeden z bohaterów, Filon, zakochuje się w martwej Alinie uosabiającej uosabia ideał, którego poszukiwał całe życie. Zygmunt Krasiński w „Nie-boskiej komedii” ukazuje Hrabiego Henryka, który podąża za widem pięknej Dziewicy. Niestety, owa Dziewica okazuje się szatańskim tworem kryjącym jedynie zgniliznę i rozkład. To Hrabia Henryk jako poeta jest twórcą piękna, jednak brak miłości w jego życiu sprawia, że nie j