Chcesz siÄ mniej uczyÄ i wiÄcej rozumieÄ?
ZamieĆ czytanie na oglÄ danie!
Kliknij i ucz siÄ szybciej!
Historia Polski jest naznaczona wieloma wojnami, czynami zbrojnymi i powstaniami. W ciÄ gu wielowiekowej historii Polacy wielokrotnie musieli walczyÄ za ojczyznÄ, broniÄ jej granic. Nic wiÄc dziwnego, ĆŒe spora czÄĆÄ literatury polskiej zostaĆa poĆwiÄcona czynom zbrojnym, a bohaterem wielu wierszy, poematĂłw i powieĆci stali siÄ ĆŒoĆnierze lub powstaĆcy.
Powstanie listopadowe, a szczegĂłlnie jego upadek, staĆo siÄ tematem wielu utworĂłw literackich okresu romantyzmu. PowstaĆy wĂłwczas dwa sposoby rozumienia czynu, zawarte w rĂłĆŒnych koncepcjach drogi do wolnoĆci: mesjanizmie i powstaniu narodowym: âArgumenty na rzecz walki wolnoĆciowej gĆosi caĆa publicystyka i poezja polska okresu powstania listopadowego. Powstanie byĆo dla romantykĂłw czynem, ktĂłry miaĆ wstrzÄ snÄ Ä opiniÄ i wyobraĆșniÄ spoĆecznÄ i to wĆaĆnie, a nie faktyczne zwyciÄstwo, stanowiÄ miaĆo cel koncepcji ruchĂłw wyzwoleĆczych. NajwiÄkszÄ groĆșbÄ dla bytu narodowego jest oswajanie siÄ spoĆeczeĆstwa z niewolÄ i takie formy zgody na rzeczywistoĆÄ, jakie ukazuje Mickiewicz w scenach: w salonie warszawskim oraz na balu u Senatora w <> czÄĆci IIIâ. Po upadku powstania listopadowego literatura gĆosiĆa z entuzjazmem piÄkno walki wyzwoleĆczej, chociaĆŒ poczucie klÄski sprawiĆo, iĆŒ w dyskusji nad formÄ przyszĆego powstania romantycy zwrĂłcili siÄ ku hasĆom solidarnoĆci spoĆecznej rozumianej jako postulat powstania caĆego narodu. Dramat powstania listopadowego wskazaĆ rĂłwnieĆŒ na istnienie wielu nierozwiÄ zanych dylematĂłw spoĆecznych i spowodowaĆ krytycznÄ analizÄ samotnego powstania szlacheckiego. Diagnozowano przyczyny klÄski, dyskutowano nad przyszĆoĆciÄ narodu. âLiryka powstania listopadowego na dĆugie lata uksztaĆtowaĆa wzorzec poezji patriotycznej nawoĆujÄ cej do walki o wolnoĆÄ, mimo ĆŒe wiele utworĂłw z dawnych lat znĂłw nabraĆo aktualnoĆci, gdyĆŒ uczyĆy one odwagi i pobudzaĆy patriotyzm, jak np. <>â.
SzczegĂłlnie boleĆnie przeĆŒyli powstanie listopadowe dwaj wybitni poeci – Adam Mickiewicz i Juliusz SĆowacki.Powstanie w wierszach MickiewiczaMickiewicz nawiÄ zywaĆ do powstania w kilku utworach. Jednym z nich jest âĆmierÄ puĆkownikaâ. Tekst ten zostaĆ poĆwiÄcony kobiecie, uczestniczce walk powstaĆczych na Litwie â Emilii Plater. Poeta opisaĆ moment jej Ćmierci, porĂłwnujÄ c kobietÄ do bohaterskiego hetmana – Stefana Czarneckiego. Emilia Plater zmarĆa w wiejskiej chacie, w otoczeniu pĆaczÄ cych ĆŒoĆnierzy. ByĆa kobietÄ nie tylko piÄknÄ , ale rĂłwnoczeĆnie odwaĆŒnÄ , bohaterskÄ i nieustraszonÄ .
Innym wierszem Mickiewicza upamiÄtniajÄ cym powstanie listopadowe jest âReduta Ordonaâ. UtwĂłr ten powstaĆ na podstawie opowiadania przyjaciela Mickiewicza â Stefana GarczyĆskiego, ktĂłry byĆ adiutantem w czasie powstania. Wiersz rozpoczyna siÄ opisem ukĆadu siĆ wrogich wojsk. ChoÄ przewaga byĆa po stronie Rosjan, Polacy nie poddawali siÄ i stanÄli do walki z carskimi wojskami. Niestety, wrogie wojska opanowaĆy redutÄ, ktĂłra nagle umilkĆa, gdyĆŒ walczÄ cym zabrakĆo amunicji.
Zanim jednak rosyjsk
W tej chwili widzisz tylko 50% opracowania
by czytaÄ dalej, podaj adres e-mail!
WystÄ piĆ bĆÄ d, sprĂłbuj ponownie :(
UdaĆo siÄ! :) Na Twojej skrzynce mailowej znajduje siÄ kod do aktywacji konta
";
ie wojska opanowaĆy redutÄ, Ordon zdecydowaĆ siÄ jÄ wysadziÄ, by amunicja nie dostaĆa siÄ w rÄce wroga. Sam oddal ĆŒycie, ginÄ c pod gruzami. W ostatnich sĆowach podmiot liryczny wyraĆŒa przekonanie, ĆŒe kiedyĆ musi nadejĆÄ kres carskiego despotyzmu.Motyw powstania w malarstwieTematyka powstaĆcza znalazĆa wyraz w twĂłrczoĆci wielu malarzy. Jednym z ciekawszych obrazĂłw jest dzieĆo Maksymiliana Gierymskiego zatytuĆowane âPikieta powstaĆczaâ. Obraz ten, o niezwykĆych w polskim malarstwie walorach kolorystycznych, wysmakowany w szaroĆciach, bĆÄkitach i zĆocie, jest jednym z najbardziej znanych polskich obrazĂłw w caĆej naszej sztuce.
Do powstania listopadowego nawiÄ zaĆ rĂłwnieĆŒ Wojciech Kossak w dziele zatytuĆowanym âOlszynka Grochowskaâ. Obraz ten przedstawia powstaĆcĂłw szykujÄ cych siÄ do wystrzaĆu w kierunku wroga. StojÄ oni przed swego rodzaju waĆem, ktĂłry pokrywa Ćnieg, ubrani w brÄ zowe mundury. WidaÄ, iĆŒ wrĂłg nie pozostaje im dĆuĆŒny, gdyĆŒ dwĂłch powstaĆcĂłw upada pod wpĆywem doznanych ran. Na Ćniegu widaÄ rĂłwnieĆŒ najprawdopodobniej martwego ĆŒoĆnierza z rÄkami odrzuconymi do tyĆu. W lewym rogu stoi mÄĆŒczyzna w czarnym mundurze, z rÄkÄ na temblaku. Przed ĆŒoĆnierzami rozpoĆciera siÄ zĆamana brzoza, w oddali stojÄ wysokie drzewa. Na dalszym planie, za piechurami, widaÄ kawalerzystĂłw, ktĂłrzy najprawdopodobniej szykujÄ siÄ do wsparcia. W gĆÄbi widaÄ niewyraĆșne postacie kolejnych ĆŒoĆnierzy nadciÄ gajÄ cych z pomocÄ .
Na uwagÄ zasĆuguje rĂłwnieĆŒ inny obraz Kossaka – âSowiĆski na szaĆcach Woliâ. Na pierwszym planie widaÄ tytuĆowego bohatera obrazu, ktĂłry stoi przed swoim dziaĆem. Ubrany jest w ciemny mundur; jednÄ rÄkÄ trzyma na armacie, w drugiej ma opuszczonÄ lufÄ ku ziemi strzelbÄ. SowiĆski przybraĆ dumnÄ pozÄ, ktĂłra wskazuje, iĆŒ nie boi siÄ nadbiegajÄ cych przeciwnikĂłw. Oni natomiast â w czarnych mundurach i z bagnetami w rÄkach z- e zdziwieniem spoglÄ dajÄ na tego niezwykĆego czĆowieka. Za trzema pierwszymi, ktĂłrzy dotarli na szaniec jako pierwsi, cisnÄ siÄ nastÄpni. Przy armacie leĆŒÄ trupy zabitych lub rannych ĆŒoĆnierzy. Z lewej strony widaÄ samotne drzewo, nad ktĂłrym unosi siÄ dym, z prawej strony, osnuty dymem, stoi koĆciĂłĆ.
Innym obrazem o tematyce powstaĆczej jest obraz Marcina Zaleskiego âWziÄcie ArsenaĆu w noc 29 listopada 1830â. Obraz utrzymany jest w czarnoczerwonych barwach, ktĂłre sprawiajÄ wraĆŒenie, iĆŒ wokĂłĆ majÄ miejsce poĆŒary. Nad stojÄ cymi budynkami rozciÄ ga siÄ Ćuna. Na placu przed budynkiem zgromadzeni sÄ ĆŒoĆnierze gotowi do wyruszenia do walki na dany sygnaĆ. Na pierwszym planie widaÄ ĆŒoĆnierzy, ktĂłrzy zbierajÄ broĆ i przenoszÄ rannych. OdnieĆÄ moĆŒna wraĆŒenie, iĆŒ przedstawiona scena jest w ruchu, ĆŒe caĆy czas coĆ siÄ zmienia, postacie siÄ przemieszczajÄ . Barwy, ktĂłre dominujÄ na obrazie, podkreĆlajÄ jego dramatyczny wyraz.
PodsumowujÄ c, moĆŒna stwierdziÄ, ĆŒe zarĂłwno w literaturze, jak i w malarstwie motyw powstania jest motywem chÄtnie wykorzystywanym. Ma przypominaÄ o bohaterstwie PolakĂłw, o naszej historii i patriotyzmie.
Dodaj komentarz jako pierwszy!