Motyw władcy – Motyw literacki

Chcesz się mniej uczyć i więcej rozumieć?
Zamień czytanie na oglądanie!
Kliknij Player materiału wideo na temat: Motyw władcy – Motyw literacki, kliknij aby zobaczyć materiał i ucz się szybciej!
Opiekun merytoryczny: Marek Lepczak
Czytaj więcej

Władza jest z jednej strony niezwykłym przywilejem, zaszczytem, z drugiej zaś- wiąże się z ogromnym zobowiązaniem i odpowiedzialnością za losy podwładnych. Idealny władca powinien być dobry, odważny, rządzić mądrze i sprawiedliwie. Władza jest szerokim pojęciem, towarzyszącym nam niemal od zawsze, była opisywana w każdej epoce, ale zmiany kulturowe i polityczne sprawiły, że pojęcie władzy było inne dla różnych okresów w dziejach literatury. Owszem, literatura prezentuje nam władców doskonałych, godnych naśladowania (jak np. Karol Wielki czy Bolesław Chrobry), jednak nie brakuje także przykładów rządzących, którym daleko jest do ideału.
Przypuszcza się, że dramat pt. „Odprawa posłów greckich” powstał na prośbę kanclerza Jana Zamojskiego. Wystawienie utworu 12 stycznia 1578 roku w Ujazdowie pod Warszawą miało uświetnić jego zaślubiny z Krystyną Radziwiłłówną. W liście do podkanclerza koronnego, Kochanowski wyrażał wątpliwości, czy jego dzieło nie nadaje się tylko „molom na pokarm lub na trąbki do apteki”, jednakże ,,Odprawa…” zyskała dużą popularność i stała się znana, jako pierwsza polska tragedia renesansowa, która jest m.in. przestrogą przed nieodpowiednim sprawowaniem władzy.
W utworze przedstawiono obrady na dworze króla Troi, Priama, podczas których ma zapaść decyzja dotycząca dalszych losów Heleny. Helena była żoną Menelaosa, króla Sparty, której miłość zapewnił sobie Parys, po tym jak został poproszony o rozstrzygnięcie sporu (tzw. sąd Parysa) między trzema boginiami: Herą, Ateną i Afrodytą. Epizod, na którym w głównej mierze skupia się Kochanowski w swoim dziele- przyjazd posłów greckich żądających zwrócenia im Heleny- stał się pretekstem do pokazania dwóch odmiennych postaw obywatelskich, konfliktu dwóch racji – interesu jednostki i interesu ogółu. Na radzie padają różne zdania. Antenor, który jest człowiekiem rozważnym, przewidującym, radzi oddać Helenę Grekom. Podkreśla, że Parys, przebywając na dworze Menelaosa złamał święte prawo gościnności- uwiódł i porwał żonę gospodarza. Antenor mówi: „Niech się Aleksander tak drogo nie żeni”, ponieważ wie, że stawka jest bardzo wysoka- zatrzymanie Greczynki w Troi może spowodować długą i krwawą wojnę. Przeciwieństwem rozsądnego Antenora jest Parys, dumny syn króla, który swoje szczęście stawia ponad dobro państwa i przekupuje posłów, by ci głosowali według jego woli. Jego ojciec Priam jest chwiejny i niezdecydowany. Nie potrafi sam podjąć właściwej decyzji, waha się. Ucieka od odpowiedzialności, zdając się całkowicie na członków rady (w większości przekupionych przez Aleksandra), godzi się z ich ustaleniami, nie biorąc pod uwagę konsekwencji, jakie ta decyzja może za sobą pociągnąć. Król Troi jest zaślepiony miłością do syna i to jego szczęście stawia ponad dobro kraju, jest władcą słabym i nieudolnym, ponieważ nie docenia mądrych rad Antenora, nie słucha także przepowiedni wróżki Kasandry, która zapowiada zgubę Troi, za to łatwo ulega argumentom demagogów, a sam „umywa ręce” od odpowiedzialności. Zagadnienie władzy przedstawionej w utworze jest aluzją do sytuacji politycznej w szesnastowiecznej Polsce. Postać niezdecydowanego króla Priama przypomina naszego monarchę- Zygmunta Augusta, który był chwiejny zwłaszcza w sprawach Kościoła i sporów religijnych.
Problem sprawowania władzy najlepiej widać w jednej z pieśni chóru. Słowa „Wy, którzy pospolitą rzeczą władacie” są skierowane do królów, senatorów, posłów, którym z zaufaniem powierzono ludzi, dano zwierzchność, możliwość rządzenia. W pieśni pada stwierdzenie, że władcy zajęli miejsce Boga na ziemi, dlatego ciąży na nich szczególna odpowiedzialność za losy obywateli. Najważniejsze powinno być przede wszystkim dobro państwa, a nie- zaspokajanie własnych interesów. Ponadto, rządzący powinni pamiętać, że mimo że sprawują oni władzę, sami również mają Pana nad sobą, który jest nieprzekupny i nie zwraca uwagi, czy ktoś chodzi w prostym, czy kosztownym stroju, ponieważ dla Nie

Sprawdź również:

Dodaj komentarz jako pierwszy!