Motyw katastrofizmu – Motyw literacki

Motyw Katastrofizmu – Motyw Literacki
Motyw katastrofizmu spotykany w literaturze wiąże się ze zjawiskiem końca świata, końca cywilizacji. Katastrofa oznacza tragiczny koniec, masową zagładę. Na przestrzeni wieków motyw ten był niezwykle popularny. Szczególną uwagą cieszył się w okresach, kiedy toczące się na świecie wydarzenia budziły lęk i rodziły w ludziach obawy związane z przyszłością.
Motyw końca świata, ostatecznej zagłady jest obecny w Biblii, w Apokalipsie wg św. Jana. Podobnie w źródłach apokryficznych, np.: w „Apokalipsie Piotra”, gdzie w eschatologicznych wydarzeniach uczestniczą aniołowie. Aniołowie owi mieli znosić grzechy potępionych, przygotowywać dla nich miejsce kaźni odpowiednio do ich przewinień, a także pełnić funkcje katów: „na wpół palących się przyprowadzi anioł gniewu Ezrael i wrzuci ich w największe ciemności piekielne, gdzie będą chłostani, a robactwo będzie zżerało ich wnętrzności. Podobnie inny anioł Boży – Urael, wrzuci w ogień wieczny dusze tych ludzi, którzy zginęli podczas potopu”. Niezwykłe jest to, że aniołowie pojawiają się tu przede wszystkim w charakterze dręczycieli i oprawców, często karzą i mają wiele cech sadystycznych oprawców.
Nieco bardziej zróżnicony obraz aniołów odnaleźć możemy w „Apokalipsie św. Pawła”. Jest to opis wędrówki Pawła pod opieką anioła pełniącego funkcję przewodnika i interpretatora. Każdego dnia aniołowie narodów i poszczególnych ludzi zbierają się u Boga, oddają mu pokłon i składają sprawozdanie z każdego ludzkiego czynu. Cechą tych aniołów jest radość, jednak ci, którzy przynoszą Bogu złe informacje – cierpią, muszą podjąć trud nawrócenia swoich podopiecznych. Idąc za swoim aniołem – przewodnikiem, Paweł obserwuje różnego rodzaju duchy – ducha oszczerstwa, nieczystości, wściekłości, bezwstydu, aniołów bez miłosierdzia, pełnych gniewu, ale także aniołów przepięknych, pełnych miłosierdzia. Pomiędzy aniołami dobrymi a złymi toczy się nieustanna walka o ludzkie dusze. Paweł miał okazję obserwować także anioły cieszące się z sukcesów swoich podopiecznych, z ich wartościowego życia. Takie dusze prowadzone były przed Boże oblicze, gdzie adorowały Boga. Dobre dusze były prowadzone przez Michała do raju, gdzie przebywały aż do zmartwychwstania. Aniołowie prowadzili również dusze przed sąd, gdzie spotykali się z aniołem Tartuchem, który odpowiada