Renesans – Epoka literacka

Renesans jest inaczej nazywany epoką odrodzenia. Przyjmuje się, iż otwiera on czasy nowożytne. Okres ten trwał od czternastego do szesnastego wieku. Pochodzenie nazwySkąd taka nazwa? Słowo renesans wywodzi się z języka francuskiego – od renaissance, które w polskim tłumaczeniu oznacza powtórne narodziny. Dlaczego akurat taka nazwa? Otóż w tym okresie odrodziło się wiele rzeczy. Po pierwsze – sztuka i nauka. Po drugie – człowiek. Trzecim aspektem było powrócenie do starożytności (na przykład czerpanie inspiracji z pisanych w tamtym okresie utworów) oraz czwartym, a zarazem ostatnim – ciekawość świata, chęć odkrywania nieznanego, poznawania tego, co nas otacza. W epoce tej silnie rozwijało się nowożytne piśmiennictwo, nastąpił rozkwit literatur narodowych, jak również rzeźby, architektury czy malarstwa. Starożytność powróciła w zupełnie nowej, dostosowanej do ówczesnych czasów, odsłonie.  Wybitni włoscy twórcyW okresie renesansu dominowała literatura włoska. Za prekursora tejże epoki uważa się poetę zwanego Dante Alighieri – za najwybitniejsze jego dzieło uznaje się poemat zatytułowany „Boska komedia’’. To jedno z najważniejszych dzieł literatury światowej. Oryginał tekstu jest w całości napisany po włosku. Najwybitniejszym europejskim lirykiem w omawianym okresie był Francesco Petrarca, zaś w epice głośno mówi się o twórcach takich jak Torquato Tasso (napisał dzieło „Jerozolima wyzwolona’’) oraz Ludovico Ariosto (autor „Orlanda szalonego”). Uważano renesans za epokę harmonii między doczesnością oraz wiecznością, za epokę zgody i piękna.
Czas trwania:
we Włoszech – od początku XIV do połowy XVI wieku;

w Europie Zachodniej – od końca XV do końca XVI wieku.

–
w Polsce natomiast pierwsze oznaki renesansu pojawiły się w XV w, jednak rozkwit datuje się na XVI w. Schyłek przypadł na początek XVII w.

Różnice pomiędzy renesansem a średniowieczem:
wzrosło poczucie świadomości narodowej, spadło za to znaczenie łaciny;

nowy stosunek do spraw ziemskich, między innymi afirmacja życia doczesnego;

rozpowszechnienie książki, dzięki czemu nastąpiło podniesienie poziomu wiedzy;

wzrosło znaczenie sławy pośmiertnej – i doczesnej – twórców’

–
średniowieczne powiedzenie „memento mori” zostało zastąpione epikurejskim „carpe diem” – „chwytaj dzień”.

Okres ten narodził się we Włoszech w piętnastym wieku. To właśnie z tego miejsca zaczął rozszerzać się na pozostałe kraje Europy, niosąc ze sobą nowe idee oraz prądy i poglądy. Dlaczego właśnie ten kraj to kolebka renesansu? Otóż był on przystanią genialnych twórców w różnych dziedzinach. Można było tam zatem spotkać artystów, naukowców, filozofów, pisarzy oraz wynalazców. Człowiek renesansuOdrodzenie było głównie epoką wielkich indywidualności. Każdy, kto tylko dostrzegł w sobie jakiś talent, starał się go wszechstronnie rozwijać. Człowiek nie skupiał się na jednej, konkretnej dyscyplinie. Bardzo często zdarzało się, że pełnił wiele funkcji jednocześnie. Najlepszymi przykładami to obrazującymi są znani na całym świecie Leonardo da Vinci oraz Michał Anioł. Interesowali się oni zarówno nauką, jak i techniką oraz wszelakimi dziedzinami sztuki i filozofią. Epoka ta przyniosła wielu geniuszy, których wybitne osiągnięcia wzbudzają podziw oraz szacunek po dziś dzień ze względu na fakt, iż znajdują one współcześnie praktyczne zastosowanie.
Ideały i osiągnięcia epokiEpoka ta stanowczo odrzuciła ideał ascezy, który był wyznawany w średniowieczu. Negowała ona scholastykę oraz system gradualny – hierarchię istnień od uduchowionych po tej najniższe. Nowy okres podkreślał niesamowitą godność każdego żyjącego człowieka oraz wartości życia ziemskiego. Z takim pojmowaniem wartości życia doczesnego wiązała się ciekawość otaczającego świata, a co za tym idzie – chęć jego odkrywania. Był to bowiem ogromny obszar, który nigdy wcześniej nie został zbadany. Stąd też w tym okresie były liczne wyprawy oraz odkrycia geograficzne. Pojawił się wtedy druk, który diametralnie odmienił życie ówczesnych ludzi, gdyż produkcja książek stała się o wiele łatwiejsza, szybsza oraz tańsza, co miało swoje odzwierciedlenie w spadku ceny. Stąd większa część społeczeństwa mogła pozwolić sobie na zakup przynajmniej jednego utworu bez znacznego obciążenia (często skromnego) budżetu. Dzięki temu przekaz informacji był znaczenie ułatwiony, a ludzie poszerzali swoją wiedzę. Mówi się, że renesans nadał antykowi nowy sens. Stał się on więc kryterium oceny dorobku renesansowego, jak również kanonem piękna w filozofii oraz sztuce. To właśnie z niego ludzie czerpali inspiracje i lubili nawiązywać do tamtejszej kultury czy też zwyczajów. Wzrosło na popularności hasło powrotu do źródeł.
Głównym prądem umysłowym renesansu był humanizm.
Najważniejsze pojęcia w epoce renesansu:
1) antropocentryzm – nazwa pochodzi od dwóch łacińskich słów: antropos i centrum, znaczących odpowiednio człowiek oraz środek. Z tego więc wynika, że ludzie byli głównym tematem w utworach. To na nich skupiona była uwaga ówczesnych pisarzy. Wierzono, że świat jest celowo skonstruowany w taki sposób, żeby umożliwić ludzkości istnienie.

2) humanizm – od łacińskiego słowa humanus oznaczającego ludzki. Był to ruch umysłowy, koncentrujący swoją uwagę na człowieku i jego sprawach. Idea była rozwijana na wielu płaszczyznach. Oznacza ona dążenie do maksymalnego rozwoju własnych możliwości cielesnych i intelektualnych. Powinniśmy działać zgodnie z naszymi predyspozycjami, zdolnościami, dbać o zdrowie oraz posiadać wysportowane ciało. W ujęciu tym człowiek był niepowtarzalny i wyjątkowy. Wierzono, że zadaniem mu powierzonym jest wykorzystywać i rozwijać drzemiący w nim potencjał, co właśnie stanowiło cnotę.

3) harmonia – uważano, że jest jedną z najwyższych wartości. Do niej dążono między innymi w sztuce i w życiu codziennym.

4) makiawelizm – była to