Skróty W Języku Polskim
Skróty w języku polskim
Skróty wyrazów stanowią pewien fragment tych wyrazów, zapisany w taki a nie inny sposób, aby zaoszczędzić miejsca w tekście. Należy pamiętać, że skróty zawsze odczytujemy w pełni (np. skrót zob. czytamy zobacz).
Zasady pisowni skrótów:
• Skracamy wyrazy, które liczą więcej niż trzy litery. Wyjątkiem jest skrót słowa nad, zapisany jako n. (np. n. Odrą rozpościera się piękny krajobraz. W VII wieku doszło do bitwy n. Wisłą). Inne wyjątki, które należy zapamiętać: r. – rok, s. – syn, t. – tom, p. – pan.
• Wyrazy polskie skracamy tak, aby ostatnią literą w skrócie była spółgłoska np. zob. – zobacz, im. – imienia, godz. – godziny, dr – doktor (w znaczeniu lekarz). Wyjątki: np. ha – hektar czy a. – albo.
• Nie dopasowujemy miękkości znaków do ostatniej litery skrótu np. piszemy mies. – miesiąc a nie mieś., piszemy godz. – godzina, a nie godź.
• Czasami jednak zachowuje się miękkość znaków w ostatniej literze skrótu. Postępujemy w ten sposób, jeśli w pełnym zapisie wyrazu występuje litera z miękkim oznaczeniem głoski i jest ona ostatnią literą skrótu np. piszemy żeń. – żeński, a nie żen.
• Skróty w środku zdania piszemy małą literą. Jedynym wyjątkiem są skróty międzynarodowe np. And. – Andromeda, Mg – magnes.
Skróty nazw dwu– lub wielowyrazowych
• Kiedy drugi lub któryś z kolejnych wyrazów zaczyna się samogłoską kropkę stawiamy po skrócie każdego z wyrazów np. m.in. – między innymi, p.o. – pełniący obowiązek. Tak samo postępujemy w przypadku skrótów wielowyrazowych nazw obcych np. a.c. – anno currente. Wyjątki: np. ac – a capite.
• Kiedy wyrazy kolejne rozpoczynają się od spółgłosek po skrócie stawiamy jedną kropkę np. ds. – do spraw, cdn. – ciąg dalszy nastąpi. Wyjątki: w języku polskim występują skróty w których po każdej literce stawiamy kropkę, ponieważ ma to nam ułatwić rozróżnienie dwóch podobnych do siebie skrótów np. br. – bieżącego roku, b.r. – brak wydania.
Skróty, które składają się z pierwszej i ostatniej litery wyrazu
• Np. dr (w znaczeniu doktor, wykładający na uniwersytecie), bp (biskup), mjr (major).
• W innych skrótach stawiamy kropki.
Kiedy stawiamy kropkę po skrócie i między poszczególnymi literami?
• Kropkę stawiamy po skrótach, które nie kończą się ostatnią literą pierwotnego wyrazu np. t. – tom, s. – strona, prof. – profesor, godz. – godzina.
• Kropkę stawiamy w skrótach wielowyrazowych po każdej literce, jeśli drugi lub dalszy człon rozpoczyna się samogłoską np. p.n.e. – przed naszą erą, p.o. – pełniący obowiązki, n.e. – naszej ery,
• Kropkę stawiamy w skrótach wielowyrazowych na końcu skrótu, jeśli dalsze człony zaczynają się na spółgłoskę np. pw. – pod wezwaniem, itd. – i tak dalej, cdn. – ciąg dalszy nastąpi, pt. – pod tytułem, pn. – pod nazwą.
Kiedy kropki nie stawiamy po skrócie?
• Kropki nie stawiamy po skrótach, które oznaczają nazwy polskich jednostek monetarnych np. zł – złoty, gr – grosz, tys – tysiąc, mln – milion, mld – miliard.
• Kropki nie stawiamy po skrótach, które stosujemy w matematyce, chemii i fizyce np. h – godzina, v – prędkość, dkg – dekagram, g – gram, kg – kilogram, t – tona, cm – centymetr, m – metr, Mg – magnes, t – czas
• Kropki nie stawiamy po skrótach, zawierających pierwszą i ostatnią literę pierwotnego wyrazu, który chcemy skrócić np. dr – doktor, mjr – major, nr – numer, wg – według, mgr – magister.
Aby utworzyć skrót od liczby mnogiej np. ojcowie, profesorowie, magistrzy, pojedyncze skróty zapisujemy podwójnie i na ich końcu stawiamy kropkę. Na przykład oo. – ojcowie. Jeżeli skrót liczy więcej niż jedna literę kropkę stawiamy po każdym z zakończonych skrótów np. prof. prof. – profesorowie, mgr. mgr. – magistrowie.
Wato tutaj zauważyć, że wiele osób myli pojęcie skrótu z skrótowcem, dlatego też poniżej zamieszczę definicje obu tych pojęć, aby każdy mógł sobie je przyswoić i pojąć różnicę.
Skrót – jest to skrócona wersja jednego, dwóch bądź wyrazów, zapisana małymi literami. Stosujemy skrót, aby zaoszczędzić miejsce w tekście, lecz należy pamiętać, że zawsze czytamy pełny wyraz a nie skrót.
Skrótowiec – jest to skrócone wielowyrazowe nazwy instytucji, urzędów czy jakichś organizacji, które zapisujemy z wielkiej litery. Skrótowce odczytujemy tak jak wyglądają w skróconej wersji, a nie pełne wyrazy np. czytamy GOPR a nie Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe.
Przydatne skróty, które zostały użyte w przygotowanym materiale:
• dr – doktor,
• Sz.P. – Szanowni Państwo/Pani/Pan,
• mgr – magister,
• itp. – i tym podobnie,
• wg – według,
• płn. – północ,
• os. – osiedle,
• kl. – klasa,
• s. – strona,
• godz. – godzina,
• prof. – profesor,
• p.n.e. – przed naszą erą,
• p.o. – pełniący obowiązki,
• n.e. – naszej ery,
• pw. – pod wezwaniem,
• itd. – i tak dalej,
• cdn. – ciąg dalszy nastąpi,
• pt. – pod tytułem,
• pn. – pod nazwą,
• zł – złoty,
• gr – grosz,
• tys – tysiąc,
• mln – milion,
• mld – miliard,
• h – godzina,
• v – prędkość,
• dkg – dekagram,
• g – gram,
• kg – kilogram,
• t – tona,
• cm – centymetr,
• m – metr,
• Mg – magnes,
• t – czas,
• nr – numer,
• mgr – magister,
• mgr. mgr. – magistrowie;
• oo. – ojcowie;
Mam nadzieję, że wytłumaczyłam wszystko w zrozumiały sposób.
Sprawdź również:
Dodaj komentarz jako pierwszy!