Butrymowie – H. Sienkiewicz – Potop

"; rozumie, ogromnego wzrostu, surowy i zgryźliwy, ostro osądzający innych. Nie ma jeszcze lat pięćdziesięciu, jest „w sile wieku”. Ratuje Zagłobę i Wołodyjowskiego, gdy są eskortowani przez Rocha Kowalskiego.
W większości powieści chcą pojmać Kmicica i go zabić, za spalenie Wołmontowicz, a później także zdradę Rzeczypospolitej. Jednak gdy dowiadują się o jego zasługach, wybaczają mu wszystkie wcześniejsze przewinienia.
Są patriotami, walczą przeciwko Szwedom w oddziałach Wołodyjowskiego i miecznika rosieńskiego, Tomasza Billewicza, który zostaje wkrótce „pojmany” przez Radziwiłłów.
Byli waleczni, służyli na przykład w trakcie wojen kozackich. W czasie jednej bitwy prawie całkowicie wyniszczono ich chorągiew. Nawykli do wojen, nie lękają się ruszyć na odsiecz Oleńce, porwanej przez Kmicica.
Razem z całą szlachtą laudańską sprawują opiekę nad Oleńką, dopóki nie wyjdzie za mąż. Zwożą pogrążonej w żałobie pannie różne dary, zacząwszy od zboża, skończywszy na rybach. Nie chcą wydać Oleńki za Kmicica, uważają go za awanturnika, oraz swawolnika, niegodnego tego zaszczytu.
Butrymowie to przedstawiciele szlachty od samego początku popierającej króla. Mają w sobie cechy pozytywne, jak szacunek dla służby dla Ojczyzny, czy waleczność, lecz nie brakuje im też wad, są skłonni do wykonywania samosądów i z pewnością, gdyby mieli do tego powód, zrobiliby zajazd na sąsiada. Pomimo tego należy ich oceniać pozytywnie. W Rzeczypospolitej Szlacheckiej ręka sprawiedliwości była powolna i najczęściej przekupna.