Giaur – G. G. Byron – Giaur

Giaur z powieści poetyckiej George’a Byrona to jeden z najpopularniejszych bohaterów literackich. Co go cechuje? Indywidualizm i bunt przeciw zastanej rzeczywistości. To także człowiek samotny, nieszczęśliwy kochanek, który pod wpływem rozpaczy jest gotów popełnić zbrodnię.
Giaur z punktu widzenia mahometan to niewierny, czyli chrześcijanin. Ta nietuzinkowa postać wytyczyła nowe ścieżki w literaturze. Na podstawie jego cech można określić, na czym polega byroniczny typ bohatera romantycznego. Już pierwszy kontakt z tajemniczą postacią, która na czarnym koniu pędzi wzdłuż brzegu, skłania do refleksji, kim jest jeździec i co powoduje, że tak gna na oślep. Być może przed czymś ucieka. Być może kogoś goni. Albo poszukuje. Albo jest zrozpaczony.
Dalsza lektura przynosi informacje, które potwierdzają, że jest to bohater cierpiący. Mowa o bladości jego twarzy, o „złym oku” i „namiętnych” bólach. Od tego momentu czytelnik dostaje kolejne wskazówki, które pozwolą odtworzyć historię Giaura – od człowieka nieposiadającego się ze szczęścia do pogrążonego w myślach i wspomnieniach i stroniącego od ludzi samotnika. Dręczy go poczucie wszechobecnego zła. Początkowo nie godzi się na niewolę, wyzysk, przemoc, ludzką krzywdę. Według niego najwyższym prawem każdego człowieka jest miłość. Potem sam staje się zakładnikiem miłości i popełnionej zbrodni. Zakazana miłość, występująca przeciwko muzułmańskiemu prawu, kończy się dla obojga kochanków tragicznie.
Giaur nie przebiera w środkach – jest silny i zdecydowany. Gdy czegoś pragnie, chce to zdobyć. Ból psychiczny spowodowany osobistym dramatem sprawia, że staje się nieobliczalny. W stosunku do całego świata rodzi się w jego sercu bunt, a zabójcę Leili nienawidzi. Aby osiągnąć cel, którym jest zgładzenie jej pana, nie cofnie się przed niczym. Okazuje się człowiekiem zdecydowanym, stanowczym i wytrwałym. Zdaje sobie sprawę, że wejście na drogę zbrodni na zawsze odciśnie piętno na jego życiu. W imię miłości nie waha się jednak splamić krwią swojego honoru.
Branka Hassana ginie z jego rąk, a Giaur od tego momentu, mimo że rozumie prawo tubylców dotyczące zdrady, pogrążony w bólu, jest żądny krwi. Giaur zabija baszę, mając nadzieję, że tak odzyska spokój i znajdzie ukojenie dla bólu, który go trawi. Giaur jest świadom swojego moralnego upadku i zmian, jakie zaszły w jego psychice. Dlatego, aby innych chronić przed sobą, staje się samotnikiem. To świadomy wybór i dowód na to, że jest zdolny do poświęceń.
Z jednej strony Wenecjanin jest odważny i wrażliwy, z drugiej zaś ujawnia się jego gwałtowny, trudny do okiełznania temperament i mściwa natura. Po śmierci Leili nie widzi innej drogi jak zabicie Hassana. Nie powstrzymują go